W poniedziałek 11 grudnia 2017 r., zakończyły się kilkuletnie starania samorządowców i społeczników, pragnących upamiętnić obecność żołnierzy czeskich i słowackich na terenie krakowskich Bronowic w 1939 r. Nastąpiło odsłonięcie obelisku na którym znalazły się dwie tablice pamiątkowe. Pierwsza z nich, metalowa płaskorzeźba, obrazuje nieistniejące już zabudowania obozu wojskowego, powstałego jeszcze w okresie monarchii Austro-Węgierskiej, a funkcjonującego do lat czterdziestych XX wieku. Druga umieszczona poniżej tablica, zawiera następujące słowa: „W tym rejonie Bronowic Małych, w koszarach, mieszczących się w kwartale obecnych ulic: Radzikowskiego, Katowickiej, Palmowej stacjonowali w roku 1939 wojskowi i uchodźcy z Czechosłowacji, którzy weszli w skład Legionu Czechów i Słowaków utworzonego we wrześniu 1939 roku do walki z Niemcami u boku Wojska Polskiego [a poniżej – przyp. Autora] 2017 Rada Dzielnicy VI Bronowice Towarzystwo Przyjaciół Bronowic”. Autorem płaskorzeźby jest znany krakowski artysta plastyk, obecny na uroczystości, Pan Kazimierz Adamski.
Organizatorami uroczystości odsłonięcia obelisku były: Zarząd i Rada Dzielnicy VI Bronowice, Towarzystwo Przyjaciół Bronowic oraz Centrum Młodzieży im. dr. H. Jordana w Krakowie. Wśród zaproszonych gości zagranicznych znaleźli się: Pan płk Jiří Pudil – attaché Wojskowy i Lotniczy z Ambasady Republiki Czech oraz Pan Ivan Škorupa – Konsul Generalny Republiki Słowacji w Krakowie. Wojewodę Małopolskiego reprezentował Pan Radosław Ostrożański, a władze miejskie Pani Beata Kowalówka – Dyrektor Kancelarii Rady Miasta Krakowa. Obecni byli przedstawiciele: 6 Brygady Powietrznodesantowej w Krakowie, Komendy Miejskiej Policji w Krakowie, Komendy Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej w Krakowie, Straży Miejskiej Miasta Krakowa, Rady Dzielnicy VI Bronowice, Towarzystwa Przyjaciół Bronowic, Centrum Młodzieży im. dr. Henryka Jordana w Krakowie oraz mieszkańcy Dzielnicy Bronowice. Obok obelisku wartę honorową pełnili żołnierze służący w 6 Brygadzie Powietrznodesantowej w Krakowie, a poczty sztandarowe wystawiły: Szkoła Podstawowa nr 50 im. Włodzimierza Tetmajera oraz Szczep 5 KDH Wichry im. phm. Stanisława Okonia ze Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej.
Uroczystość rozpoczęła się odegraniem hejnału mariackiego przez strażaka z Miejskiej Komendy Państwowej Straży Pożarnej w Krakowie. Zebranych powitał Pan Bogdan Smok
Przewodniczący Rady i Zarządu Dzielnicy VI Bronowice, a następnie dzieje obecności Czechów i Słowaków w Krakowie przed wybuchem II wojny światowej, nakreślił Pan Artur Jachna, historyk z Ośrodka Edukacji Obywatelskiej – filii Centrum Młodzieży im. dr. Henryka Jordana w Krakowie. Prelegent nawiązał do międzynarodowej sytuacji Czechosłowacji w latach 1938-1939, a następnie przedstawił krakowskie losy uchodźców, zwracając szczególną uwagę na dobre relacje, jakie wytworzyły się pomiędzy przybyłymi a mieszkańcami Bronowic.
Kulminacyjnym momentem uroczystości było odsłonięcie obelisku, zakrytego wcześniej tradycyjną chustą bronowicką. Dokonali tego wspólnie wspomniani powyżej Przedstawiciele władz czeskich i słowackich, wraz z Panem Przewodniczącym Rady i Zarządu Dzielnicy VI Bronowice i społecznym inicjatorem całego przedsięwzięcia, Panem Mieczysławem Stachurą, członkiem Zarządu Towarzystwa Przyjaciół Bronowic.
Kolejnym punktem programu były przemówienia, w których nawiązywano do wspólnej polsko-czesko-słowackiej historii oraz dziękowano osobom i instytucjom, zaangażowanym w powstanie obelisku oraz przygotowanie uroczystości jego odsłonięcia. Głos zabrali między innymi: Pan Konsul Republiki Słowacji, Pan Przewodniczący Rady i Zarządu Dzielnicy VI Bronowice oraz Pani Barbara Miszczyk – Prezes Zarządu Towarzystwa Przyjaciół Bronowic. Przypomniano też postać bohaterskiego lotnika Josefa Františeka (1914-1940), który w lipcu i sierpniu 1939 r. był jednym z żołnierzy stacjonujących w bronowickim obozie, a następnie w trakcie słynnej „Bitwy o Anglię”, walczył w barwach najsłynniejszego polskiego myśliwskiego Dywizjonu 303.
Uroczystości zakończyło spotkanie w gmachu Szkoły Podstawowej nr 50, gdzie niebawem odbędą się uroczystości dwustulecia bronowickiego szkolnictwa.
Osiągnięty został cel imprezy, jakim było upamiętnienie Czechów i Słowaków, którzy znaleźli się w Krakowie, niedługo przed wybuchem II wojny światowej. Obelisk stał się formą zachowania pamięci lokalnej, dzięki której zostanie ona przekazana przyszłym pokoleniom Bronowiczan.
Tekst: Artur Jachna
Fotografie: Wojciech Pasiowiec
