31 marca 2022 r. Cecylia Radoń, zastępca dyrektora krakowskiego IPN uczestniczyła w uroczystości zorganizowanej z okazji 130. rocznicy urodzin gen. Stanisława Maczka pod jego popiersiem w parku im. Henryka Jordana.
Wśród licznie przybyłych organizacji, szkół, przedstawicieli władz Krakowa, szczególne miejsce zajął kpt. Jan Brzeski, ostatni żyjący żołnierz 1. Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka i 24. Pułku 10. Brygady Kawalerii Pancernej walczącej we Francji, Belgii, Holandii i w północnych Niemczech.
Organizatorami uroczystości było Towarzystwo Parku im. dr. Henryka Jordana oraz VII Liceum Ogólnokształcące im. Zofii Nałkowskiej.
Generał broni Stanisław Maczek (1892–1994)
Stanisław Maczek trwale zapisał się na kartach historii Polski. Z wykształcenia filozof, miłośnik literatury ojczystej poświęcił się służbie wojskowej, stając się ojcem polskiej broni pancernej. Głośno było o nim już podczas walk o niepodległość i granice Polski po zakończeniu I wojny światowej.
Sławę przyniósł mu jednak udział w II wojnie światowej – w kampanii wrześniowej 1939 r. dowodził pierwszą wielką zmotoryzowaną jednostką Wojska Polskiego – 10. Brygadą Kawalerii, następnie w walkach na terenie Francji w 1940 r. – 10. Brygadą Kawalerii Pancernej, od lutego 1942 r. – 1. Dywizją Pancerną, która uczestniczyła w końcowych działaniach operacji „Overlord”, a po zwycięskiej bitwie pod Falaise w wyzwalaniu Belgii i Holandii. O popularności generała zadecydował nie tylko jego talent dowódczy, lecz także dbałość o żołnierzy, nieszafowanie ich życiem. Zyskał też sympatię mieszkańców wyzwalanych terenów, którzy doceniali zarówno fakt oswobodzenia, jak i to, że dzięki jego umiejętnościom taktycznym ich miasta nie zostały zniszczone. Po wojnie dzielił los żołnierzy polskich na emigracji. Przez władze komunistyczne został pozbawiony obywatelstwa polskiego.
130. rocznica urodzin gen. Stanisława Maczka. Tekst: IPN Kraków. Fot. Żaneta Wierzgacz
