Wspólnie uczciliśmy pamięć żołnierzy i cywilów tworzących tajne struktury państwa polskiego podczas II wojny światowej. W 85. rocznicę powołania Służby Zwycięstwu Polski, poprzedniczki Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej, przed Grobem Nieznanego Żołnierza na pl. Matejki w Krakowie odbyła się patriotyczna uroczystość zorganizowana przez Oddział IPN w Krakowie i wojewodę małopolskiego.
– Spotykamy się tutaj, jak co roku, by z całej serii naszych martyrologicznych rocznic, obchodzić tę, która pokazuje zwycięstwo ducha nad okupacyjną materią i niezłomności nad terrorem. Z siły woli, hartu ducha, wyjątkowej odwagi i poświęcenia wyrastało Polskie Państwo Podziemne – fenomen na skalę światową, której nie udało się nigdy wcześniej i nigdy później stworzyć nikomu innemu, w żadnej części świata. Tylko nasi przodkowie byli do tego zdolni. – powiedział podczas przemowy dyrektor krakowskiego IPN dr hab. Filip Musiał.
Głos zabrała również Monika Kolasa, zastępca dyrektora Biura Wojewody, która przeczytała list od Krzysztofa Jana Klęczara, wojewody małopolskiego. Odbył się apel poległych i salwa honorowa, po której kwiaty złożyli przedstawiciele kombatantów, wojska, władz oraz instytucji.
Polskie Państwo Podziemne
27 września 1939 r. w oblężonej Warszawie gen. Michał Tokarzewski-Karaszewicz utworzył wraz z grupą oficerów Służbę Zwycięstwu Polski – konspiracyjną organizację wojskową, mającą kontynuować walkę przeciwko Niemcom i Sowietom. 4 grudnia 1939 r. premier rządu RP na uchodźstwie gen. Władysław Sikorski powołał Związek Walki Zbrojnej, jako organizację wojskową o charakterze apolitycznym i ogólnonarodowym. 14 lutego 1942 r. przekształcił ZWZ w Armię Krajową.
Priorytetem dowództwa AK stało się przyspieszenie akcji scalenia wszystkich grup wojskowych w jedną organizację, podległą rządowi emigracyjnemu. Najważniejszym zadaniem było prowadzenie walki z Niemcami oraz przygotowywanie kadr i sformowanie jednostek wojskowych w celu jawnego wystąpienia przeciw okupantowi w najbardziej sprzyjającym momencie wojny.
Mimo okupacji polskich ziem przez Niemcy i Związek Sowiecki ciągłość prawna państwa polskiego została zachowana. Jego władze na uchodźstwie, uznawane przez społeczność wolnego świata, przez całą wojnę kierowały walką o niepodległość, a w okupowanym kraju Polacy zbudowali imponujące państwo podziemne, będące fenomenem na skalę światową. Oprócz struktur wojskowych PPP obejmowało m.in. administrację na poziomie centralnym, wojewódzkim i powiatowym, agendy odpowiedzialne za tajne nauczanie na wszystkich szczeblach oświaty, sądownictwo, działalność propagandową, wywiadowczą i pomocową. Całość podlegała rządowi emigracyjnemu.
Fot. Żaneta Wierzgacz (IPN)
