15 czerwca 2024 r. w Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w krakowskich Łagiewnikach odbyły się uroczystości beatyfikacyjne ks. Michała Rapacza, zamordowanego w 1946 r. przez komunistyczną bojówkę. Mszy świętej przewodniczył kard. Marcello Semeraro, prefekt Dykasterii Spraw Kanonizacyjnych.
W uroczystościach uczestniczyli m.in. zastępca prezesa IPN dr Mateusz Szpytma, dyrektor krakowskiego oddziału Instytutu dr hab. Filip Musiał oraz kilku innych przedstawicieli Instytutu. Do końca wakacji w dolnej bazylice sanktuarium można oglądać wystawę IPN „Ks. Michał Rapacz – kapłan, męczennik, ofiara komunizmu”.
Śledztwo IPN w sprawie zabójstwa ks. Rapacza
Postępowanie karne w sprawie zabójstwa ks. Michała Rapacza w nocy z 11 na 12 maja 1946 r. w Płokach zostało wszczęte 19 lutego 1996 r. przez Okręgową Komisję Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Krakowie, a następnie było kontynuowane jako pierwsze śledztwo nowo powołanego krakowskiego pionu śledczego IPN.
W toku postępowania, w oparciu materiał dowodowy w postaci zeznań świadków i dokumentów archiwalnych, ustalono, że zbrodnia została popełniona przez zorganizować grupę nieustalonych sprawców, zapewne bojówkę PPR, działającą z motywów religijnych i politycznych.
Ks. Rapacz jako osoba publicznie, deklarująca krytyczny stosunek do ówczesnej władzy był adresatem wielu gróźb, a jego postawa była przedmiotem zainteresowania lokalnych władz komunistycznych oraz aparatu bezpieczeństwa.
Do zbrodni doszło w okresie bezpośrednio poprzedzającym referendum ludowe, wyznaczone na 30 czerwca 1946 r. Był to okres wzmożonej walki z przeciwnikami politycznymi ówczesnej władzy czyli Polskim Stronnictwem Ludowym oraz Kościołem katolickim, realizowanej przez partyjną propagandę oraz organy bezpieczeństwa.
Postępowanie dotyczące zbrodni prowadzone przez funkcjonariuszy UB było ukierunkowane na rzekomy motyw rabunkowy sprawców, ale w tym zakresie nie ujawniono żadnych dowodów.
Pomimo wyczerpania w śledztwie IPN dostępnych źródeł dowodowych, nie zdołano ustalić sprawców zbrodni. Udało się jedynie wysunąć przypuszczenie, iż byli to aktywiści partyjni z okolicznych miejscowości. Nie zdołano tym samym ustalić, kto był sprawcą śmiertelnego postrzelenia ks. Rapacza, a także uczestników napaści na plebanię w Płokach. W tej sytuacji, postanowieniem z 27 czerwca 2002 r., śledztwo zostało umorzone wobec niewykrycia sprawców zbrodni.
Tekst IPN KRAKÓW/fot. Janusz Ślęzak IPN Kraków
