13 czerwca 2024 r., w związku z przypadającą 94. rocznicą urodzin honorowego obywatela Krakowa Ryszarda Kuklińskiego, przy pomniku na pl. Nowaka-Jeziorańskiego odbyły się patriotyczne uroczystości z udziałem zastępcy dyrektora krakowskiego IPN Cecylii Radoń.
Ryszard Kukliński (ur. 13 czerwca 1930 r. w Warszawie) był pułkownikiem „ludowego” WP, który w 1971 r. z własnej inicjatywy podjął współpracę z amerykańską Centralną Agencją Wywiadowczą. W latach 1971-1981 przekazał Amerykanom dziesiątki tysięcy tajnych planów Układu Warszawskiego, m.in. ataku na państwa NATO. Zdawał sobie sprawę, że ewentualny konflikt zbrojny w Europie, który w czasach zimnej wojny groził użyciem broni jądrowej, zmiecie Polskę z powierzchni ziemi.
W obawie przed dekonspiracją w listopadzie 1981 r. Kukliński został wraz z rodziną potajemnie wywieziony z Polski przez CIA. W 1984 r. PRL-owski sąd wojskowy zaocznie skazał go na karę śmierci. Jedenaście lat później, już po upadku komunistycznego państwa, wyrok uchylono, a w 1996 r. minister obrony narodowej przywrócił Kuklińskiemu stopień pułkownika. Ostatecznie został uniewinniony i zrehabilitowany. W Stanach Zjednoczonych także otrzymał stopień pułkownika armii USA i został ekspertem Departamentów Obrony oraz Stanu.
Polskę odwiedził w 1998 r. Przyjął wtedy honorowe obywatelstwo Krakowa. „To najwyższe wyróżnienie mojego życia” – powiedział odbierając tytuł podczas uroczystej sesji Rady Miasta Krakowa.
Zmarł w 2004 r. na Florydzie. W 2016 r. został przez Prezydenta RP pośmiertnie awansowany na stopień generała brygady. W 2018 r. na pl. Jana Nowaka-Jeziorańskiego przy Dworcu Głównym w Krakowie odsłonięto pomnik upamiętniający Kuklińskiego.
Tekst i foto: IPN Kraków
