W pałacu biskupa Erazma Ciołka przy ulicy Kanoniczej 17 (oddział Muzeum Narodowego w Krakowie) znajduje się sakralny obraz, którego powstanie datowane jest na przedział lat 1425-1475. Przedstawia on śmierć Jezusa Chrystusa na krzyżu. Przy osobie Zbawiciela znajdują się Matka Boża, św. Jan Ewangelista, św. Maria Magdalena, żołnierz rzymski Longinus przebijający Jezusowi bok oraz setnik – dowódca rzymski.
Obraz powstał na desce na zaprawie kredowej, w technice temperowej o wymiarach 117.5 cm na 64 cm. Jego kolorystyka to: biel ołowiana, ugier ciemny, cynober naturalny, zieleń ziemna, pozłota z folii cynowej pokryta lakierem złotym. Jak określają badacze został namalowany przez nieznanego nam z imienia malarza określanego jako Mistrz z Korzennej (temu artyście przypisuje się jeszcze obrazy „Małe Ukrzyżowanie”, oraz „Ukrzyżowanie ze św. Bernardem i św. Leonardem”). Mistrz z Korzennej reprezentował tzw. szkołę sądecką, czy inaczej krakowsko-sądecką Można tutaj przytoczyć krótką charakterystykę tej szkoły dokonaną przez Zbigniewa Strzałkowskiego: “Chronologicznie czas, który nas interesuje, odnosi się do dwóch faz rozwojowych malarstwa krakowsko-sądeckiego: I faza 1440— 50, II faza ok. 1460 r. Topograficznie dzieła te odnieść należy nie tylko do Sądecczyzny i Spiszu, lecz także do miejscowości położonych daleko od Krakowa (Sieradz, Wieluń, okolice Kalisza) oraz na Górnym Śląsku. Okres pierwszy cechuje dramatyzm formy i koloru, idący w parze z pasyjnym tematem, podczas gdy okres drugi, wzbogacając gamę kolorystyczną łagodzi jej pierwotną ostrość, zaś poprzez jej rozbicie tworząc dekoracyjną powierzchnię. Cechą wspólną obu grup jest graficzne komponowanie formy, świadomie ograniczanie modelunku, unikanie wydobycia bryły. Wynikało to z ogólnych założeń funkcji sztuki, wydobywania treści narracyjnej przy jednoczesnym posługiwaniu się symboliką. Dramatyzm treści idzie w parze z siłą wyrazu plastycznego, niekiedy graniczącego z graficznym opracowaniem formy”.
Korzenna to miejscowość, która leży w obecnym powiecie nowosądeckim. Jej początki sięgają czasów Średniowiecza. Do czasu lokowania wsi, ówczesny jej obszar porośnięty był lasem. Nazwę otrzymała zgodnie z jej wyglądem, to jest z terenem obfitującym w korzenie po wyciętych drzewach. W 1348 r. została erygowana parafia.
Prawdopodobnie jej pierwszymi właścicielami była rodzina Strzemieńczyków herbu Strzemię. Od nazwy posiadanej wsi przybrali nazwisko rodowe Korzeńscy. W 1412 r. właścicielem Korzennej był Stanisław Korzeński, po nim majątek odziedziczył Klemens Korzeński senator i kasztelan czechowski (Czechów leżący na terenie kielecczyzny). Jego synowie – Klemens, Piotr i Stanisław byli w 1470 r. współwłaścicielami Korzennej, Miłkowej i Feluszowej. Na przełomie wieków XV i XVI w Korzennej funkcjonowały folwark i karczma, a w 1513 r. powstała szkoła parafialna, co świadczy o dużym znaczeniu gospodarczym i oświatowym miejscowości. Około 1570 r. istniejący tu kościół pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela zmieniony został przez Korzeńskich na zbór protestancki. Po 25 latach stał się znów świątynią katolicką. jednak spalił się w 1618 r. Wybudowano nowy pod wezwaniem św. Urszuli, ten przetrwał do 1952 r. kiedy to podobnie jak poprzedni został zniszczony przez ogień. Obecny kościół został wybudowany w latach 1957-1960).
W 1629 r. Korzenna stała się własnością rodu Strońskich. Po I rozbiorze Polski miejscowość została przyłączona do państwa austriackiego. W 1788 r. przeszła w ręce braci Koczanowiczów, Aleksandra Józefa i Walczego Franciszka a następnie jej część w ręce Kajetana Cudka, którego rodzina zmieniła nazwisko na Dźwigniewscy. Po zakończeniu II wojny światowej majątek uległ podziałowi, część przeszła na własność państwa, część trafiła do pracowników dworskich. 1 stycznia 1973 r. Korzenna stała się siedzibą gminy.
Literatura
Józef Nykiel, Budowa technologiczna obrazów na desce tzw. Szkoły Sądeckiej z lat 1420-1460, “Ochrona zabytków 15/4 (59), 6-31 (1962).
Zbigniew Strzałkowski, Problemy malarstwa tablicowego szkoły krakowsko-sądeckiej w latach 1440-1460, “Roczniki Humanistyczne” Tom XVIII, zeszyt 5-1970.
Historia gminy Korzenna, w: http://korzennafoto.prv.pl/historia-gminy-korzenna
Korzenna jakiej nie znacie. Tajemniczy malarski mistrz, w: https://sadeczanin.info/rozmaito%C5%9Bci/korzenna-jakiej-nie-znacie-tajemniczy-malarski-mistrz
Ukrzyżowanie (tzw. Duże) z kościoła parafialnego p. w. św. Urszuli w Korzennej, w:https://zbiory.mnk.pl/pl/najcenniejsze/katalog/60200
Opracowanie Mariusz Jabłoński
