“Ksiądz Stanisław Stojałowski był jedną z najwybitniejszych postaci życia społecznego i politycznego Galicji przełomu XIX i XX wieku. Można dodać, że także jedną z najbardziej kontrowersyjnych. Dla części historyków, publicystów czy ludzi pióra był to wybitny kapłan, który jako pierwszy poprowadził galicyjskich chłopów do społecznej i politycznej emancypacji, a także narodowego przebudzenia. Dla innych, był to walczący z władzą świecką i kościelną zbuntowany rewolucjonista. Jeszcze inni widzą w nim pełnego przebiegłości działacza, który rzekomo występując w obronie ludności, a jednocześnie do utrzymania ludu w posłuszeństwie wobec chrześcijańskich wartości w istocie usiłował zatrzymać obiektywny postęp społeczny.
Publikacja nie ma za zadanie przedstawić pełnej biografii księdza Stanisława Stojałowskiego, na którą zresztą kapłan ten w pełni zasługuje. Zadania, przed jakimi stanął autor były znacznie skromniejsze. Przede wszystkim starał się on ukazać życie tego najsłynniejszego księdza-społecznika na tle historii Galicji, zakładając, że jest to konieczne, by w pełni zrozumieć warunki -polityczne, ale także społeczne czy kulturowe – w jakich przyszło działać ks. Stojałowskiemu. Starał się zatem patrzeć na tę postać szeroko, ale nie tracąc z oczu konkretnych działań kapłana, wpisujących się w misję, którą sam sobie wyznaczył – uświadamianie społeczne, narodowe i religijne ludu polskiego. Praca nie ma również ambicji bycia stricte naukową, ale ma charakter popularno-naukowy, chociaż opatrzono pracę przypisami, a część ustaleń ma charakter nowy. Autor nie ucieka także od polemiki z niektórymi dotychczasowymi opiniami historiografii o ks. Stojałowskim, zwłaszcza tymi, które pisane były ( i są nadal pisane!) z perspektywy marksistowskiej.
Układ pracy jest chronologiczno-problemowy. Jest ona podzielona na siedem rozdziałów. W pierwszym przedstawiono sytuację społeczną i polityczną Galicji w momencie narodzin ks. Stojałowskiego i jego wczesnej młodości. Był to okres ważny dla naszego bohatera, pełny wydarzeń i zwrotów akcji. Jest on niezbędny, by rozumieć jego dalsze wybory życiowe. W kolejnym omówiono życiorys Stojałowskiego do roku 1880 czyli momentu powołania go na funkcję proboszcza w Kulikowie, skupiając się na zagadnieniach budujących światopogląd naszego bohatera jak formacja patriotyczna czy fascynacja nauką społeczną Kościoła skutkująca wyborem późniejszej drogi kapłańskiej i działalności społecznej, a której początki przypadają na ten okres. W kolejnym poruszono okres proboszczowania na kulikowskiej parafii, ważny ze względu na wdrażanie wielu społecznych rozwiązań w realiach małej społeczności, wymagającej konkretnych i praktycznych rozwiązań. W czwartym poruszono kwestie działalności politycznej i parlamentarnej Stojałowskiego, zwycięstwa i porażki w walce wyborczej a także zaangażowanie w tworzenie ugrupowań politycznych, które miały zachować charakter chrześcijańsko-społeczny. Niezwykle ważny jest kolejny rozdział, w którym poruszono sprawy wzajemnego stosunku władzy świeckiej i kościelnej wobec ks. Stojałowskiego. Są to zagadnienia szczególnie trudne i bolesne, niemniej nie można ukrywać faktu, że działalność księdza spotkała się z gwałtownym przeciwdziałaniem skutkującym często dramatycznymi wydarzeniami jak wielokrotne więzienie i klątwa kościelna. Przedostatni rozdział poświęcono działalności Stojałowskiego w ostatnich dwóch dekadach życia na obszarze pogranicza galicyjsko-cieszyńskiego (rejon Białej i Bielska), niezwykle ważnej, gdyż skutecznie przeciwstawiającej się germanizacji tego obszaru i owocującej budową tamże silnej polskiej tożsamości narodowej. Kwestie te warte są przypomnienia tym bardziej, że poza owym pograniczem są one szerzej mało znane, a w biografiach Stojałowskiego często pomijane, bądź traktowane marginalnie. W kończącym prace rozdziale przypomniano ostatnie chwile Stojałowskiego oraz jego dziedzictwo i recepcję poglądów w życiu społecznym i politycznym zarówno w Galicji, jak i tam, gdzie były one szczególnie żywe- na wspomnianym wyżej pograniczu śląsko-małopolskim.(…)”
