Przyjdź na Przystanek Historia (ul. Dunajewskiego 8) i dowiedz się, jaka była skala kontroli obywateli poprzez tajne służby PRL. Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie zaprasza na ogólnopolską konferencję naukową „Obserwacja w służbie SB”, która odbędzie się 18 września 2018 r. w Centrum Edukacyjnym „Przystanek Historia” w Krakowie, ul. Dunajewskiego 8.
W okresie PRL Służba Bezpieczeństwa inwigilowała dyplomatów, działaczy opozycji, księży oraz zwykłych obywateli pod pretekstem prowadzenia przez nich „działalności antypaństwowej i antysystemowej”. Wykorzystywała do tego wszystkie dostępne metody i środki pracy operacyjnej, włączając w to środki techniczne. Podczas konferencji chcemy zwrócić uwagę na jedną z głównych metod działania pionów techniczno-operacyjnych – obserwację.
Samodzielny pion obserwacji, czyli Biuro „B”, powstał w 1955 r., ale od początku w strukturach Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego istniały komórki zajmujące się tym zagadnieniem. Śledzenie osób podejrzanych oraz obserwacja interesujących bezpiekę obiektów należały do zadań wywiadowców Biura „B” MSW i Wydziałów „B” w Komendach Wojewódzkich MO. Dzięki tajnej obserwacji osób SB uzyskiwała informacje o ich trybie życia, kontaktach towarzyskich, adresach znajomych, więziach rodzinnych itp. Był to skrawek historii danej osoby, który w rękach służb policyjnych mógł zostać przeciw niej wykorzystany.
Zamierzamy uzyskać podczas konferencji odpowiedzi na następujące pytania:
-Jak wyglądały zasady pracy funkcjonariuszy podczas prowadzenia obserwacji?
-Z jakich urządzeń korzystali funkcjonariusze?
Skąd je uzyskiwali?
-Jak wyglądało zastosowanie obserwacji w pracy operacyjnej?
-Czy przynosiła ona oczekiwane przez ówczesne władze efekty?
-Jaka była skala kontroli obywateli poprzez tajną obserwację?
W pierwszym konferencyjnym panelu zostaną omówione zasady działania Biura „B”. W panelach drugim i trzecim prześledzimy, jak wyglądało praktyczne wykorzystanie obserwacji w pionach operacyjnych. W czwartym panelu zaprezentowane zostaną narzędzia, których używali funkcjonariusze, a więc aparaty fotograficzne, kamery filmowe i inny sprzęt.
Plan konferencji
godz. 10.00-10.15 – otwarcie, dr hab. Filip Musiał, dyrektor Oddziału IPN w Krakowie
godz. 10.15-11.15 – panel I: Obserwacja w aparacie represji PRL
dr hab. Filip Musiał, Miejsce pionu obserwacji w aparacie Służby Bezpieczeństwa
dr Monika Komaniecka-Łyp (IPN Kraków), Metody i zasady działania Biura „B” MSW
godz. 11.15-11.35 – przerwa
godz. 11.35-13.00 – panel II: Obserwacja w pracy pionów operacyjnych (1)
dr Witold Bagieński (IPN), Rola obserwacji w działaniach wywiadu MSW
dr hab. Patryk Pleskot (IPN Warszawa), „Szorstka resortowa przyjaźń”. Szkic do analizy relacji Departamentu II z Biurem „B” MSW (1956-1989)
Grzegorz Wołk (IPN), Rola obserwacji w pracy operacyjnej Departamentu III MSW. Wybrane przykłady
godz. 13.00-13.20 – przerwa
13.20-14.45 – panel III: Obserwacja w pracy pionów operacyjnych (2)
dr Łucja Marek (IPN Kraków), Od prymasa po pielgrzyma – obserwacja jako wsparcie pracy operacyjnej pionu IV SB
Paweł Sztama (IPN), „Swoi na celowniku”. Byli wysocy funkcjonariusze partyjni i resortowi w oczach Służby Bezpieczeństwa w latach 60. i 70. XX w. Wybrane przypadki
Bartosz Kapuściak (IPN Katowice), Tajna obserwacja w Wojskowej Służbie Wewnętrznej
godz. 14.45-15.05 – przerwa
godz. 15.05-15.55 – panel IV: Film i fotografia w obserwacji
Robert Ciupa (ŚCWiS), Wykorzystanie aparatów fotograficznych w pracy operacyjnej Służby Bezpieczeństwa w latach 1970-1980
Radosław Poboży (IPN), Byliśmy filmowcami, czyli film na usługach resortu
godz. 15.55-16.15 – dyskusja
