Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie zaprasza na konferencję „O wolną wieś i wolną Polskę”. 35. rocznica powstania Ogólnopolskiego Komitetu Oporu Rolników, która odbędzie się 5 października 2017 r. (czwartek) w Sali konferencyjnej Centrum Edukacyjnego IPN „Przystanek Historia” w Krakowie przy ul. Dunajewskiego 8. Spotkanie rozpocznie się o godzinie 10.00.
Celem konferencji jest przypomnienie działalności Ogólnopolskiego Komitetu Oporu Rolników – najważniejszej konspiracyjnej organizacji środowisk rolniczych, powstałej po wprowadzeniu stanu wojennego i delegalizacji NSZZ Rolników Indywidualnych.
OKOR zainaugurował swą działalność 35 lat temu, 15 sierpnia 1982 r., podczas tajnego spotkania na terenie parafii pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Krakowie-Bieżanowie. Oprócz inicjatora spotkania, Józefa Teligi, kierownictwo komitetu tworzyli Józef Baran oraz Wieńczysław Nowacki.
Głównym celem działania OKOR było dążenie do odzyskania przez Polskę niepodległości. W deklaracji programowej nie tylko stwierdzano, że istnieje potrzeba tworzenia niezależnego ruchu społecznego, ale też wzywano wszystkich rolników do stosowania wobec władzy biernego oporu, zachęcano do organizowania pomocy charytatywnej i pomocy w pracach polowych dla rodzin osób internowanych i uwięzionych działaczy chłopskich, nawoływano do poparcia solidarności robotniczej w organizowaniu ruchu oporu, poprzez podejmowanie wspólnych akcji protestacyjnych, drukowanie i kolportowanie ulotek, zbiórkę funduszy oraz tworzenie wspólnej struktury organizacyjnej.
OKOR prowadził aktywną działalność. Wydawał dwa pisma centralne, „Solidarność Rolników” oraz „Żywią i Bronią”, a także kilka pism regionalnych. Współpracował z podziemną „Solidarnością”, organizował pielgrzymki na Jasną Górę, wyjazdy na spotkania z Janem Pawłem II podczas pielgrzymek do Polski.
OKOR zawarł też porozumienia o współpracy z Solidarnością Walczącą, Liberalno-Demokratyczną Partią „Niepodległość”, a później także z Grupą Polityczną „Samostanowienie”. W myśl zawartych porozumień wszystkie cztery organizacje miały stać się podstawą do zbudowania szerszej płaszczyzny nurty niepodległościowego.
Mimo znacznego dorobku i ważnego miejsca na mapie opozycji lat 80. OKOR pozostaje w cieniu innych organizacji, jego historia nie jest powszechnie znana. Przygotowana przez krakowski IPN konferencja ma za zadanie przypomnieć historię i działaczy rolniczej konspiracji.
W pierwszej części konferencji przedstawiona zostanie działalność OKOR na szczeblu centralnym. Referat na temat powstania i działalności OKOR w prasie podziemnej i materiałach Służby Bezpieczeństwa wygłosi Andrzej W. Kaczorowski, natomiast o współpracy OKOR z Porozumieniem Prasowym „Solidarność Zwycięży” mówił będzie Andrzej Malik. Z kolei dr Antoni Kura w swoim referacie omówi stanowisko Kościoła wobec pracy ludzkiej na roli w kontekście spotkania św. Jana Pawła II z rolnikami w Tarnowie 10 czerwca 1987 r.
Druga część konferencji poświęcona będzie zagadnieniom szczegółowym, związanym z działalnością OKOR w wybranych regionach kraju. Dr Mateusz Szpytma mówił będzie o opozycji na wsi krakowskiej, natomiast o rolniczej „Solidarności” w województwie przemyskim opowie Artur Brożyniak, w regionie świętokrzyskim – dr Ryszard Śmietanka-Kruszelnicki, a na Lubelszczyźnie – dr hab. Eugeniusz Wilkowski. Natomiast Wojciech Gonera przedstawi działania SB wobec rodziny Bartoszcze.
W ostatniej, trzeciej część konferencji głos zabiorą czołowi działacze OKOR. Panel dyskusyjny z udziałem Józefa Barana, Piotra Hlebowicza, Wieńczysława Nowackiego i Janusza Szkutnika poprowadzi dr Mateusz Szpytma.
Koordynatorami konferencji będą dr Cecylia Kuta oraz dr Michał Wenklar.
