Dnia 25 lutego w kalendarzu wspominamy koronację Anny Cylejskiej na królową Polski. Z tej okazji warto co nieco wspomnieć o drugiej żonie Władysława Jagiełły, która przez blisko 14 lat była królową naszego kraju (1402-1416).
Historia dynastii Jagiellońskiej oraz przełomu XV i XVI wieku, dostarcza wielu oryginalnych i ciekawych postaci z historii Polski. Średniowiecze to jedna z najbardziej ciekawych i obfitujących w kontrasty epok. XV wiek możemy uważać zarazem za rozkwit i schyłek polskiego średniowiecza, którego głównym wyrazicielem była niewątpliwie dynastia Jagiellonów.
Rodząca się potęga Państwa Polskiego spowodowała, iż Kraków jako stolica królestwa, stał się centrum kultury, polityki oraz dworskich intryg i romansów. Król Władysław Jagiełło przyjmując chrzest nie tylko wyrzekał się dawnych wierzeń (niektórzy twierdzili, że swoje stare wierzenia praktykował aż do śmierci) lecz co ważniejsze, stawał się reprezentantem obcego mu kulturowo narodu. Integracja nowego króla z polskim społeczeństwem była niezwykle ważna dla dworu monarchy i jego doradców.
Po śmierci królowej Jadwigi Władysław Jagiełło poślubił wnuczkę Kazimierza Wielkiego, Annę Cylejską. Małżeństwo z piastowską księżniczką było doskonałym zabiegiem dyplomatycznym. Swoiste połączenie starej dynastii z nową, mogło zjednać Jagielle sympatii i przyczynić się do jego lepszej aklimatyzacji wśród swoich poddanych.
Małżeństwo Władysława z Anną można traktować jako ponowną legitymizację władzy Litwina poprzez miraż dynastyczny. Nie należy jednak mówić o kryzysie dynastycznym, ponieważ Jagiełło nie utracił żadnych praw do polskiej korony. Hipotezy głoszące, iż pozycja Jagiełły po śmierci Jadwigi była zagrożona, nie wydają się być mocno potwierdzone. Sojusz z Litwą był dla polskich możnowładców zbyt korzystnym układem stąd pozycja Jagiełły wydawała się być niezagrożona.
Nie wnikając w opisy urody królowej oraz jej zewnętrznej aparycji należy stwierdzić, iż to małżeństwo z punktu widzenia polskiej racji stanu mogło wydawać się korzystne. Jan Długosz znany ze swojej niechęci do Jagiełły, często opisywał nową królową w negatywnym świetle (słynna anegdota o zawaleniu się podłogi w jej sypialni). Oskarżano ją również o romanse i niewierność małżonkowi, jednakże nie jesteśmy w stanie w obiektywny sposób zweryfikować tych doniesień.
Z małżeństwa Władysława i Anny narodziła się księżniczka Anna. Sama królowa zmarła w wieku ok. 35 lat na bliżej nieokreśloną chorobę. Kolejny raz Władysław Jagiełło stanął przed koniecznością znalezienia właściwej małżonki i umocnienia swojej pozycji. Król ożenił się jeszcze dwa razy. Trzecie małżeństwo z 47 letnią Elżbietą Granowską było dla 67 letniego króla uczuciowym związkiem jednakże nie niosło ze sobą koniecznej potrzeby przedłużenia dynastii. Dopiero ożenek z 19-letnią litewską księżniczką Sonką Olszańską przyniósł królestwu upragnionych dziedziców i zapoczątkował narodziny potęgi dynastii Jagiellońskiej i jej supremacji na całym obszarze Europy środkowo-wschodniej.
Wojciech Pasiowiec.
