Przedstawiamy dwie nowe książki autorstwa historyków krakowskiego Oddziału IPN.
„Bić takiego wroga jak kler”. Osoby duchowne i zakonne w miejscach odosobnienia za żelazną kurtyną, pod redakcją Martyny Grądzkiej-Rejak i ks. Józefa Mareckiego, Instytut Pamięci narodowej, Wydawnictwo Dante, Kraków 2016, 320 s.
Kolejny tom w ramach wydawanej przez krakowski Oddział IPN serii „Kościół w okowach” został poświęcony osobom duchownym i zakonnym więzionym, internowanym i przetrzymywanym w obozach pracy przez komunistyczne władze. Pierwsza część tytułu – „Bić takiego wroga jak kler” – to słowa ministra bezpieczeństwa publicznego Stanisława Radkiewicza, wypowiedziane na odprawie aktywu kierowniczego MBP w październiku 1947 r. Wynika z nich wyraźnie, że już w tamtym okresie kler był głównym wrogiem władzy „ludowej”, po spacyfikowaniu zbrojnego podziemia i opozycji politycznej. Zasadniczo tematyka tomu zamyka się w latach 1945–1956, choć niektóre artykuły obejmują również lata późniejsze.
Prezentowany tom nie ogranicza się wyłącznie do Polski, trzy artykuły dotyczą sytuacji w Czechosłowacji i na Węgrzech. Oprócz opisu represji stosowanych wobec konkretnych osób duchownych i zakonnych zamieszczono w nim również obszerny opis dotychczasowej literatury przedmiotu oraz trzy edycje źródłowe.
Książka ta stanowi cenne opracowanie naukowe, które jest hołdem złożonym osobom duchownym i zakonnym represjonowanym przez władze komunistyczne w Polsce. Publikacja zawiera wstrząsająca świadectwa cierpień, bohaterstwa i męczeństwa ludzi Kościoła. Utrwala ona pamięć o brutalnie prześladowanych i wskazuje oprawców. Z pewnością stanie się inspiracją do dalszych badań historycznych nad martyrologią Kościoła katolickiego w XX wieku. Z recenzji prof. Ryszarda Gryza.
* * *
Polska 1944. Perspektywa sojuszników i wrogów, pod redakcją Martyny Grądzkiej-Rejak i Dawida Golika, Instytut Pamięci Narodowej, Akademia Ignatianum w Krakowie, Wydawnictwo WAM, Kraków 2016, 428 s.
Rok 1944 miał kluczowe znaczenie dla historii powojennej Polski. To wówczas na arenie międzynarodowej rozegrały się wydarzenia, które przypieczętowały zarówno jej przyszłe miejsce w Europie, jak i charakter ustanowionych na jej terytorium rządów.
Książka Polska 1944. Perspektywa sojuszników i wrogów jest w całości poświęcona międzynarodowym relacjom politycznym i wpływowi, jaki na nasz kraj mieli ówcześni przedstawiciele państw sojuszniczych, wrogich oraz neutralnych. Celem niniejszej publikacji nie jest uchwycenie perspektywy polskiej, władz na uchodźstwie czy Polskiego Państwa Podziemnego w kraju, lecz zwrócenie uwagi na perspektywę zewnętrzną – tzn. wybranych państw i narodów – w kontekście sytuacji okupowanych jeszcze ziem Rzeczpospolitej.
Wyrażamy nadzieję, że książka nie tylko przyczyni się do lepszego zrozumienia niuansów stosunków międzynarodowych schyłku II wojny światowej, lecz także będzie stanowić inspirację do dalszych badań, szczególnie tematów, które nie zostały szerzej poruszone w ramach tego opracowania.
Ze Wstępu
Publikacja ukazuje się w ramach Centralnego Projektu Badawczego IPN „Ziemie polskie pod okupacją 1939–1945”.
