Józef Piłsudski urodził się w 1867 roku na Wileńszczyźnie w miejscowości Zułów. Był czwartym w kolejności z dwanaściorga dzieci Józefa i Marii Piłsudskich.Jego młodzieńcze lata, to typowy kolaż poezji, romantyzmu i konspiracji. Marszałek swoje patriotyczne wychowanie zawdzięczał swojej matce, czemu dał wyraz w swoich wspomnieniach:
“Matka, nieprzejednana patriotka, nie starała się nawet ukrywać przed nami bólu i zawodów z powodu upadku powstania, owszem wychowywała nas, robiąc właśnie nacisk na konieczność dalszej walki z wrogiem ojczyzny (…).”
Wpływ Marii Piłsudskiej na charakter swojego syna wyrażał się również w wytworzeniu postawy ofiarności i czynu. Uformowało to przyszły styl bycia marszałka co możemy również odczytać z pozostawionych przez niego zapisków:
“(…) tylko ten człowiek wart nazwy człowieka, który ma pewne przekonanie i potrafi je bez względu na skutki wyznawać czynem (…)”
Młodzieńcze lata buntu naznaczone były dla Piłsudskiego czasami konspiracji i aresztowania. Otrzymał wyrok pięciu lat zesłania na katorgę, podczas gdy jego starszy brat otrzymał wyrok piętnastu lat zesłania. Po odbyciu kary
Piłsudski wstąpił w szeregi Polskiej Partii Socjalistycznej działającej na terenie Litwy. Dalsze losy młodego socjalisty to konspiracja i działalność dywersyjna.
W 1906 roku z inicjatywy Piłsudskiego w ramach PPS powstała PPS-Frakcja Rewolucyjna, mająca na celu prowadzenie akcji sabotażowych. Doświadczenie wyrosłe z lat konspiracji oraz paramilitarnych stowarzyszeńwojskowych zaowocowało szybkim wzrostem popularności Piłsudskiegoi przejmowaniem przez niego coraz ważniejszych funkcji dowódczych. Zorganizowany przez niego w Galicji Związek Strzelecki stał się zalążkiem Legionów i przyszłej armii polskiej. Wymarsz I Kompanii Kadrowej z krakowskich Oleandrów był swoistą manifestacją siły Piłsudskiego i jego wiary w odrodzenie polskiego wojska. Szlak Legionów wyznaczył życie przyszegło marszałka Polski i był niejako jego życiową misją. Pobyt w areszcie po póxniejszej odmowie złożenia przysięgi na wierność Niemcom i Austrii wyrobił w nim dodatkowo rys nieustępliwości w kwestiach walki o niepodległość. PIłsudski cieszył duża popularnoscią w Polsce i kiedy Polska odzyskała niepodległość Rada Regencyjna powierzyła mu de facto pełnię władzy. Przed Naczelnikiem Państwa stanęło nie lada wyzwanie ujednolicenia rozbitego przez zabory kraju i obrony wciąż zagrożonych granic. W 1921 roku, ożenił się z Aleksandrą Szczerbińską doczekał się dwóch córek (Wandy i Jadwigi). Porzuciwszy aktywne życie polityczne Piłsudski odsunął się w cień wydarzeń. Wrócił do polityki w 1926 roku realizując przewrót majowy czy jak kto woli zamach. Sięgnięcie po pełnię władzy przy użyciu siły, w wyniku którego życie straciło wiele osób, po obu stronach konfliktu, zapisały się niewątpliwie ciemnymi zgłoskami w historii marzałka.
Nie sposób jednak przewrotu wojskowego dokonanego w maju 1926 r. postrzegać wyłącznie negatywnie. Wkraczając z powrotem na polityczna scenę Piłsudski pokazał, iż nie zamierza biernie przyglądać się pogrążającej się w anarchii władzy ustawodawczej. Zdecydowana jego postawa zaowocowała nie tylko uspokojeniem wewnętrznych nastrojów, co zwiększeniem prestiżu polskiego państwa na arenie międzynarodowej.
W 1933 roku Piłsudski został honorowym obywatelem miasta Krakowa, nie było to jego pierwsze wyróżnienie gdyż w 1920 r. otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Należy sobie zadać pytanie skąd Józef Piłsudski znalazł tak dużo sympatii w mieście uchodzącym raczej za konserwatywne. Usypany kopiec, liczne pamiątkowe tablice i pomniki, nazwa ulicy, wszystko to świadczy jak ważny dla Krakowa był Piłsudski. Wydaje się, że jego popularność wśród krakowian wiązała się z tym, że jak nikt inny, widział potrzebę walki zbrojnej
o niepodległa Polskę, uosabiając ideał przywódcy na wzór Tadeusza Kościuszki. Piłsudski jak Kościuszko był przecież Naczelnikiem. Piłsudski potrafił docenić również dumę krakowian i fakt, że tutaj najmocniej biło serce polskości, wyraził to w jednym ze swoich przemówień:
” Kraków – pamiętajmy – nie jest tylko olbrzymią, czarowną, dźwigającą serce mogiłą wielkiego narodu. Kraków jest współczesnym miastem i jedną ze stolic Polski. Właśnie Kraków wyróżnia się między innemi miastami tem, że najłatwiej w niem było zawsze przeprowadzić współpracę ludzi i stronnictw (…).”
Polska potrzebowała zjednoczenia jak żadne inne państwo. Narastające problemy wewnętrzne i zagrożenia zewnętrzne wymuszały ten proces. Widział to Piłsudski dlatego często nie przebierał w słowach w swojej krytycerozbicia partyjnego i rozmaitych podziałów i awantur będących w II Rzeczpospolitej na porządku dziennym. Mimo swoich często bezpośrednich wypowiedzi nie stroniących od cierpkich i gorzkich słów pod adresem różnych osób, marszałek dostrzegał jedną z największych słabości Polski. Skradziony Polsce wiek XIX, długotrwałe zniewolenie polityczne i mentalne narodu przełożyło się zdaniem Piłsudskiego na rodzaj politycznej„ niedojrzałości, którą bardzo trafnie opisał w swoim wspomnieniu o zmarłym tragicznie prezydencie Gabrielu Narutowiczu:
“Niestety, wewnętrzne nasze życie, przesycone jeszcze miazmatami niewoli, z łatwością szerzenia kłamstw i oszczerstw w stosunku do wszystkich reprezentujących państwo na zewnątrz, niezwykle ułatwia robotę każdemu kto chciał Polsce szkodzić (…)”
Józef Piłsudski zmarł 12 maja 1935 r. i spoczął w krypcie katedry wawelskiej pod Wieżą SrebrnychDzwonów. Na budynku krakowskiego Magistratu umieszczona jesttablica przypominająca o licznych i różnorodnych związkach marszałka Józefa Piłsudskiego z Krakowem.
