Zakończyły się konsultacje społeczne dotyczące formy upamiętnienia na terenie byłego obozu koncentracyjnego Plaszow. Tematem ostatniego spotkania były zagadnienia związane z prawną ochroną miejsc pamięci oraz cmentarzy wojennych.
Ostatnie z serii spotkań odbyło się 16 grudnia w Muzeum Podgórza. Podczas konsultacji główna oś sporu wokół planów przebiegała pomiędzy uznaniem szczególnego charakteru tego miejsca, wynikającego z racji historycznych i etycznych, a zachowaniem użytkowo-rekreacyjnych funkcji terenu (wynikających z wieloletniej praktyki). Najważniejszymi punktami konsultacji były kwestie przebiegu granic upamiętnienia, zachowania zieleni w tym obszarze, zabudowy terenu, natężenia ruchu odwiedzających oraz aktywności dopuszczanych w granicach przyszłego muzeum.
W kwestii zabudowy obozu sprawę jednoznacznie rozstrzyga wpisanie go w 2002 r. do rejestru zabytków województwa małopolskiego, uniemożliwiające jakąkolwiek zabudowę czy ingerencję w teren zmieniającą jego obecny charakter. Jest to najlepsze zabezpieczenie obaw mieszkańców o zabudowanie terenu obozu.
W projekcie Muzeum Miejsca Pamięci KL Plaszow, przygotowanym w 2007 r. przez firmę Proxima sp. z o.o., granica obozu ma zostać oznaczona w wyraźny sposób – bez ustawiania ogrodzenia zamykającego teren czy ograniczającego dostęp do niego. Strona społeczna nie podjęła dyskusji na temat dokładnej formy takiego wyznaczenia terenu, ograniczając się do określenia, żeby była ona „zielona”.
Wspomniany wpis do rejestru zabytków oraz chroniąca tereny dawnego KL Plaszow ustawa o grobach i cmentarzach wojennych, są dowodem na to, że w żadnym przypadku nie może on być traktowany jako miejsce rekreacji. Dzięki tym dwóm wymienionym aktom, teren zachowa swój dotychczasowy charakter, a sam projekt nie przewiduje ani wycinki drzew na terenie obozu (jedynie uporządkowanie istniejącej zieleni), ani odtwarzania infrastruktury obozowej. Wyremontowany zostanie Szary Dom, jedyny historyczny budynek, który pozostał na terenie dawnego obozu. Zachowane też zostaną oryginalne drogi i ścieżki.
Plan budowy muzealnego budynku Memoriału poza terenem obozowym, przy ul. Kamieńskiego, który wzbudził w trakcie konsultacji wiele emocji, powstał w odpowiedzi na obawy mieszkańców ul. Jerozolimskiej i Heltmana o wzmożony ruch zwiedzających pod ich oknami po realizacji projektu. Architekci usytuowali zaplecze dla zwiedzających (parkingi, sanitariaty, recepcja, przewodnicy etc.) obok budynku Memoriału, w którym ulokowano wystawę o historii miejsca oraz część administracyjną, funkcjonalną, muzeum. Lokalizacja parkingu przy Memoriale ma w założeniu ograniczyć ruch zwiedzających na ulicach Jerozolimskiej i Heltmana.
Miasto Kraków uważa, że naszym obowiązkiem ‒ współczesnych mieszkańców Krakowa ‒ jest godne zadbanie o pamięć tysięcy naszych poprzedników zamordowanych w tym miejscu.
Warto dodać, że do piątku, 20 grudnia, opinie, uwagi oraz wnioski w sprawie przyszłego muzeum można składać za pomocą formularza konsultacyjnego. Czytelnie wypełniony i podpisany formularz można przesłać drogą elektroniczną na adres dialoguj@um.krakow.pl albo przez platformę ePUAP lub pocztą tradycyjną, na adres: Urząd Miasta Krakowa, Wydział Polityki Społecznej i Zdrowia, ul. Jana Dekerta 24, 30-703 Kraków.
Fot. Jan Graczyński
