Instytut Pamięci Narodowej zaprasza na spektakl „Trzy razy On. Rzecz o Wincentym Witosie”, który zostanie wystawiony 30 października 2025 r. na scenie głównej Teatru Ludowego w Nowej Hucie (os. Teatralne 34). Początek o godz. 19.00.
Rezerwacja bezpłatnych wejściówek pod adresem: wydarzeniakulturalne@ipn.gov.pl do 24 października. Liczba miejsc ograniczona. Decyduje kolejność zgłoszeń.
„Trzy razy On” to widowisko poświęcone Wincentemu Witosowi i jego zasługom dla odradzającej się po zaborach Polski. Tytuł nawiązuje do trzykrotnego kierowania przez Witosa Radą Ministrów.
Urodzony w 1874 r. Witos z powodu trudnych warunków materialnych nie mógł w pełni skorzystać z edukacji. Po odbyciu służby wojskowej wrócił do rodzinnych Wierzchosławic, gdzie prowadził gospodarstwo. Interesował się wszystkim, co dotyczyło sytuacji politycznej i społecznej wsi. Gdy w 1895 r. powstało w Rzeszowie Stronnictwo Ludowe, zaangażował się w działalność ugrupowania. Celem stronnictwa, a tym samym i Witosa, było obdarzenie mieszkańców wsi pełnią praw społecznych, gospodarczych i politycznych. Żądano m.in. powszechnego, równego, bezpośredniego i tajnego głosowania.
Podczas I wojny światowej Witos poparł tworzenie Legionów Polskich, był także gorącym zwolennikiem utworzenia państwa polskiego z ziem wszystkich zaborów, ze swobodnym dostępem do morza. Został przewodniczącym Polskiej Komisji Likwidacyjnej, przez co stał się najważniejszym politykiem ziem dawnego zaboru austriackiego.
Momentem, który na trwałe wpisał Witosa w poczet Ojców Niepodległości było objęcie przez niego stanowiska premiera w roku 1920. Decydowały się wtedy losy młodej Polski. W zdolnościach politycznych Witosa i jego umiejętności szukania kompromisu pokładano nadzieję, że Polacy będą w stanie odeprzeć bolszewicką nawałę. Wydana przez Witosa odezwa do chłopów, w której prosił o poparcie dla rządu i wstępowanie do wojska spotkała się z powszechnym zrozumieniem. Pochodzący ze wsi żołnierze licznie zasilili szeregi armii polskiej. W kluczowym momencie wojny polsko-bolszewickiej stanowili około 70 proc. wszystkich zmobilizowanych.
Witos był powoływany na stanowisko premiera jeszcze dwukrotnie – w 1923 i 1926 r. Cieszył się ogromnym poparciem społecznym. W roku 1939 został internowany przez Niemców i bezskutecznie kuszony propozycją utworzenia kolaboracyjnego rządu. W marcu 1945 r. uprowadziło go NKWD, chcąc namówić go do współpracy z komunistami. Zabiegi mające na celu uzyskanie jego poparcia również okazały się daremne.
Wincenty Witos zmarł 31 października 1945 r. w szpitalu Bonifratrów w Krakowie. Jego pogrzeb był podniosłym wydarzeniem. Uczestniczyło w nim ponad 100 tys. ludzi, wystawiono 600 pocztów sztandarowych. Kondukt żałobny w ciągu czterech dni przemierzył drogę z Krakowa do Wierzchosławic.
„Prawdę mówić! Prawdą się kierować! Prawdy żądać! Prawdy dochodzić!” – tymi zasadami kierował się w życiu Witos. Poprzez sztukę „Trzy razy On” pragniemy pokazać jego niezłomny charakter i poczucie odpowiedzialności za sprawy narodu, które są godne naśladowania.
Scenariusz i reżyseria: Leszek Zduń
Muzyka: Rafał Odrobina
Scenografia: Marek Chowaniec
Kostiumy: Anna Macugowska
Wizualizacje: Julia Zduń-Oborska
Gościnnie: Zespół Pieśni i Tańca Swojacy z Wierzchosławic
Aktorzy:
Sebastian Ryś – Wincenty Witos
Tomasz Osica – mężczyzna 1
Marceli Borowiec – mężczyzna 2
Maciej Wyczański – organizator wiecu oraz Józef Piłsudski
Magdalena Krylik – Katarzyna
Marta Dylewska – Julia
Sebastian Skoczeń – Juliusz Leo
Ksawery Szlenkier – Włodzimierz Tetmajer
Bartosz Turzyński – Tadeusz Rozwadowski
Leszek Zduń – Andrzej Średniawski
