Z okazji 45. rocznicy pierwszej pielgrzymki papieża Jana Pawła II do Polski Biuro Edukacji Narodowej IPN zaprasza na wystawę, jakiej jeszcze nie było. Ekspozycja „Gaude Mater Polonia. Jan Paweł II w Ojczyźnie. 2–10 czerwca 1979” w przeciągu 7 dni odwiedzi 5 miast, które blisko pół wieku temu znalazły się na szlaku papieskiej wizyty. Będziemy w Krakowie i Nowym Targu, a także w Warszawie, Gnieźnie oraz Częstochowie.
Krakowska prezentacja wystawy rozpocznie się uroczystym wernisażem z udziałem dr. Karola Nawrockiego, prezesa IPN. Zapraszamy 6 czerwca 2024 r. o godz. 13 na Plac Franciszkański naprzeciw Kurii Metropolitalnej. Wystawę będzie można oglądać do 7 czerwca.
W województwie małopolskim ekspozycja będzie prezentowana również w Nowym Targu, gdzie będzie można ją oglądać 8 czerwca od godz. 12 na nowotarskim rynku.
Harmonogram prezentacji wystawy:
2 czerwca 2024 – Warszawa, Plac Piłsudskiego
godz. 7.30 – uroczyste otwarcie wystawy
3 czerwca 2024 – Gniezno, Plac Przykatedralny, Wzgórze Lecha
godz. 10.00 – prezentacja filmu „Dziewięć dni, które zmieniły Polskę” (Publiczna Biblioteka Pedagogiczna w Gnieźnie, ul. Mieszka I 27)
godz. 11.00 – uroczyste otwarcie wystawy
4, 5 czerwca 2024 – Częstochowa, Plac Ignacego Daszyńskiego
4 czerwca, godz. 11.00 – uroczyste otwarcie wystawy
4 czerwca, godz. 12.00 – prezentacja filmu „Dziewięć dni, które zmieniły Polskę” (Przystanek Historia Centrum Edukacyjne IPN im. gen. Janusza Gąsiorowskiego w Częstochowie, al. Najświętszej Maryi Panny 52)
4 czerwca, godz. 18.00 – wykład prof. UK dr. hab. Jarosława Durki pt. „Władze komunistyczne wobec pobytu Jana Pawła II w Częstochowie w czasie jego pierwszej pielgrzymki do Polski” (Przystanek Historia Centrum Edukacyjne IPN im. gen. Janusza Gąsiorowskiego w Częstochowie, al. Najświętszej Maryi Panny 52)
6, 7 czerwca 2024 – Kraków, Plac Franciszkański naprzeciw Kurii Metropolitalnej
6 czerwca, godz. 13.00 – uroczyste otwarcie wystawy
6, 7 czerwca – cykliczna prezentacja filmu „Dziewięć dni, które zmieniły Polskę” na ekranie umiejscowionym w przestrzeni wystawy, na Placu Franciszkańskim
8 czerwca 2024 – Nowy Targ, Rynek Miasta
godz. 12.00 – uroczyste otwarcie wystawy
Franciszkańska 3
W Krakowie wystawa będzie prezentowana na pl. Franciszkańskim naprzeciw Kurii Metropolitalnej i tzw. okna papieskiego przy ul. Franciszkańskiej 3. W czasie papieskich pielgrzymek w tym miejscu wierni, głównie młodzież, oczekiwali na wieczorne spotkanie z Janem Paweł II i wznosili okrzyki na jego cześć. Ojciec Święty pokazywał się w oknie na pierwszym piętrze Pałacu Arcybiskupów Krakowskich i spontanicznie odpowiadał na wiwaty tłumu. Na pamiątkę tych spotkań, którym towarzyszyła niecodzienna atmosfera, okno to zwane jest oknem papieskim.
Po raz pierwszy Jan Paweł II pokazał się w oknie Pałacu Arcybiskupów Krakowskich 6 czerwca 1979 r. i do późnych godzin nocnych prowadził dialog z rozśpiewaną i rozmodloną młodzieżą. Na koniec przedłużającego się spotkania żartował: „W tym Rzymie też nie tak łatwo być tym papieżem, ale w Krakowie to by się już całkiem nie dało, no bo by człowiek wciąż musiał stać w oknie. A gdzie tu coś pomyśleć, a gdzie tu coś napisać, a gdzie tu wszystko załatwić. A tu cały świat na głowie. Nie ma mowy… No, no, no, no, no… Pochwalony Jezus Chrystus… No, no…. Idźcie spać, idźcie spać. Idźcie spać, tak po cichutku”. Dalej w żartobliwym tonie dodał: „Jeszcze coś Wam powiem. Kiedy tu dawniej byłem w Krakowie, byłem całkiem porządnym człowiekiem. Nigdy nie wyłaziłem na okna. A teraz co się ze mną stało”.
Zapoczątkowane podczas pierwszej pielgrzymki wieczorne spotkania stały się tradycją. Jan Paweł II pokazywał się w oknie przy ul. Franciszkańskiej 3 i dialogował z wiernymi za każdym razem, gdy gościł w Krakowie podczas pielgrzymek do Ojczyzny.
W 1979 r. Jan Paweł II odwiedził też inne bliskie jego sercu miejsca archidiecezji krakowskiej. Ze stolicy metropolii udał się do Kalwarii Zebrzydowskiej (7 VI), Wadowic (7 VI), Oświęcimia (7 VI)) i Nowego Targu (8 VI). Spotkanie z rodakami zakończył niezapomnianą Mszą św. na krakowskich Błoniach (10 VI).
„Wizyta Jana Pawła II odmieniła Polaków. Pierwsza pielgrzymka miała wymiar czysto religijny, ale w rzeczywistości totalitarnego reżimu zderzenie wiary z materializmem; papieskiego nauczania o Bogu i wolności z siermiężną gierkowską propagandą przenosiło papieskie przesłanie w wymiar polityczny” – trafnie ocenił dr hab. Filip Musiał. Tak było u progu pielgrzymki, w święto zesłania Ducha Świętego, gdy Jan Paweł II wzywał na pl. Zwycięstwa w Warszawie: „Niech zstąpi Duch Twój! I odnowi oblicze ziemi. Tej Ziemi!”. I tak było na finale papieskiej wizyty, na krakowskich Błoniach., gdy Jan Paweł II dokonywał symbolicznego „Bierzmowania dziejów”. Gdy mówił: „»Weźmijcie Ducha Świętego« (J 20, 22). Tego Ducha: Ducha zbawienia, odkupienia, nawrócenia i świętości, Ducha prawdy, Ducha miłości i Ducha męstwa – odziedziczonego jako żywą moc po apostołach – przekazywały po tyle razy biskupie dłonie całym pokoleniom na ziemi polskiej. Tego Ducha pragnę wam dzisiaj przekazać, tak jak przekazywał Go swoim współczesnym biskup rodem ze Szczepanowa”.
Polacy przyjęli Ducha, a dekadę później zmienili oblicze ziemi, nie tylko swojej ziemi…
Pierwsza pielgrzymka
Pierwsza pielgrzymka papieża Jana Pawła II do Polski była przełomowym wydarzeniem historycznym, które wzmocniło tożsamość narodową Polaków, dodało sił ruchom opozycyjnym i miało ogromny wpływ na rozwój „Solidarności”. Słowa Jana Pawła II inspirowały do walki o wolność i prawa człowieka, a jego duchowe przesłanie umacniało wiarę i jedność narodu.
Wystawa „Gaude Mater Polonia. Jan Paweł II w Ojczyźnie. 2–10 czerwca 1979” w atrakcyjny sposób przedstawia samą pielgrzymkę, jej kontekst historyczny oraz późniejsze konsekwencje i wpływ na przemiany społeczno-polityczne. Opowiada o związanych z nią różnych wydarzeniach. Ciekawostką będzie prezentacja papamobile – pojazdu specjalnie zbudowanego na potrzeby transportu Ojca Świętego w trakcie jego podróży po Polsce. Pojazd jest wierną rekonstrukcją papamobile, zbudowaną z oryginalnych części, prezentowaną na stałe w Muzeum Samochodu Papieskiego JP2 w Kielcach.
Minęło już 45 lat od pielgrzymki papieża Jana Pawła II do Polski. Odwiedzając ekspozycję, mamy niepowtarzalną okazję powspominać lub zapoznać się z tymi niezwykłymi momentami. A dla tych – którzy byli naocznymi świadkami papieskiej wizyty w tamtym pamiętnym roku i chcą podzielić się swoimi wspomnieniami – udostępnimy miejsce w przestrzeni wystawy, gdzie będziemy rejestrować świadectwa. Pragniemy zachować je jako istotny element zbiorowej pamięci i tożsamości narodowej, związany z tym ważnym w polskiej historii wydarzeniu.
W Gnieźnie, Częstochowie oraz Krakowie wystawę uświetni pokaz filmu dokumentalnego „Dziewięć dni, które zmieniły Polskę” wyprodukowanego przez Biuro Edukacji Narodowej IPN. Obraz wykorzystuje fragmenty filmu „Pielgrzym” z 1979 r. w reż. Andrzeja Trzosa-Rastawieckiego, uzupełnione wypowiedziami Piotra Dmitrowicza, dyrektora Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego.
Serdecznie zapraszamy do odwiedzenia wystawy „Gaude Mater Polonia. Jan Paweł II w Ojczyźnie. 2–10 czerwca 1979”.
