Zmarł kpt. Stanisław Pazurkiewicz – żołnierz AK, inwigilowany przez UB/SB, Świadek Historii

W wieku 97 lat na wieczną wartę odszedł kpt. Stanisław Pazurkiewicz. Ceremonia pogrzebowa odbędzie się 5 marca 2025 r. (godz. 11) na cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

Urodził się w Krakowie w 1928 r. jako syn Adeli i Stanisława Pazurkiewiczów. W czasie II wojny światowej pracował od 14. roku życia jako sprzedawca i goniec w sklepie w Sukiennicach. Mając 16 lat wstąpił w szeregi Armii Krajowej. Po złożeniu przysięgi przyjął pseudonim „Maks”. Ukończył kurs podoficerski i otrzymał stopień kaprala. Kierował sekcją, która miała w szeregach żołnierzy starszych od niego.

Po wojnie Stanisław Pazurkiewicz uczył się na trzyletnich kursach maturalnych dla dorosłych. W 1948 r. zaczął studiować architekturę na Politechnice Krakowskiej. 18 października 1949 r., będąc na drugim roku studiów, włączył się w działalność organizacji młodzieżowej „Suwerenność – Honor – Praca”. Po aresztowaniu przez funkcjonariuszy UB został osadzony w więzieniu przy pl. Inwalidów, a potem przy ul. Montelupich.

Przed komunistycznym Wojskowym Sądem Rejonowym w Krakowie został oskarżony o dążenie do obalenia ustroju komunistycznego oraz posiadanie broni. 23 grudnia 1949 r. skazano go na 10 lat więzienia. Wyrok odbywał w więzieniu w Tarnowie, a od 22 listopada 1951 r. w Rawiczu. Został zwolniony 27 grudnia 1954 r.

Był nadal inwigilowany przez UB/SB (sprawa kryptonim „Niepokorny”), nie pozwolono mu kontynuować studiów na Politechnice Krakowskiej. Uczył się w Technikum Budowlanym, a następnie podjął pracę jako asystent projektanta architekta, później jako projektant. Zespół, w którym pracował, projektował m.in. os. na Prądniku Czerwonym w Krakowie.

W latach 1977-1988 przewoził na trasie Kraków – Nowy Sącz prasę drukowaną poza cenzurą, w tym bezdebitowe pisma wydawane przez NSZZ „Solidarność”. W tym okresie był w stałym kontakcie z przyjaciółmi z więzienia w Rawiczu – Bogumiłem Studzińskim ze Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, późniejszym działaczem Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela oraz Henrykiem Ferencem z Polskiej Podziemnej Armii Niepodległościowców.

W 1981 r. został zwolniony z pracy za działalność w „Solidarności” i współorganizację strajku w biurze. Po stanie wojennym, nie będąc już pracownikiem, razem z kolegami reaktywował „Solidarność” w swojej dawnej firmie. Od 1989 r. należał do Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej i Związku Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego w Krakowie.

W ciągu lat został awansowany na kolejne stopnie oficerskie. W Związku Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego pełnił m.in. funkcję wiceprezesa. Uczestniczył w zjazdach byłych więźniów w Rawiczu.

W ostatnich latach ze względu na stan zdrowia rzadko włączał się w działalność publiczną, natomiast we wcześniejszych był zaangażowany w działalność organizacji kombatanckich. Uczestniczył w spotkaniach z młodzieżą. Złożył relację dla Instytutu im. Pileckiego (w ramach projektu Świadkowie Epoki). Niezwykłym świadectwem wojennej działalności kpt. Pazurkiewicza są spisane własnoręcznie wspomnienia pt. „Dwa i pół roku mojego życia w latach od lipca 1942 do stycznia 1945 roku”.

W grudniu 2022 r. odebrał przyznaną mu przez Instytut Pamięci Narodowej nagrodę honorową Świadek Historii.

Podziel się tą informacją: