Krakowski oddział IPN zaprasza na krótką uroczystość, upamiętniającą 72. rocznicę śmierci gen. Augusta Emila Fieldorfa „Nila”, dowódcy Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej, który został zgładzony przez komunistów w 1953 r.
Spotkamy się 24 lutego 2025 r. o godz. 12.00 na ul. Lubicz 32, przed tablicą pamięci na ścianie kamienicy, w której urodził się legendarny oficer AK. Złożymy kwiaty i zapalimy znicze.
Po oficjalnych uroczystościach kwiaty zostaną również złożone przed pamiątkową tablicą w Szkole Podstawowej nr 3 z Oddziałami Integracyjnymi im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego której absolwentem był generał “Nil”.
August Emil Fieldorf „Nil”
Pochodził z Krakowa, przed wojną związany był z Wilnem, został zamordowany przez komunistów w Warszawie. Bohater, który honor cenił ponad życie.
Urodził się w 1895 r. Mając 17 lat wstąpił do Związku Strzeleckiego. W 1914 r. zgłosił się na ochotnika do Legionów Polskich i wyruszył na front rosyjski. Podczas I wojny światowej i wojny polsko-bolszewickiej przeszedł długi szlak bojowy. Po wojnie, w odrodzonej RP, pozostał w wojsku.
Walczył w kampanii wrześniowej 1939 r. Po klęsce zdołał dotrzeć do Francji, a po jej upadku do Anglii. We wrześniu 1940 r., jako emisariusz rządu emigracyjnego, przedostał się do okupowanej przez Niemców Warszawy i rozpoczął działalność konspiracyjną w Związku Walki Zbrojnej, a potem w Armii Krajowej. Od 1942 r. organizował Kierownictwo Dywersji Komendy Głównej AK i nadzorował walkę bieżącą. W ostatnich miesiącach działalności AK pełnił również funkcję zastępcy jej dowódcy, gen. Leopolda Okulickiego.
Po aresztowaniu przez NKWD, nierozpoznany, w latach 1945-1947 był więziony w sowieckich łagrach na Uralu. Ponownie aresztowany po powrocie do Polski, został poddany brutalnemu śledztwu, ale do końca zachował nieugiętą postawę.
Gen. August Emil Fieldorf „Nil” był najwyższym rangą żołnierzem AK, który padł ofiarą zbrodni sądowej okresu stalinowskiego. Komuniści powiesili go 24 lutego 1953 r. w więzieniu mokotowskim. Ciało pogrzebano w nieznanym miejscu, być może na Łączce pod murami cmentarza wojskowego na Powązkach. W 1958 r. Generalna Prokuratura umorzyła postępowanie karne wobec generała z powodu braku dowodów winy, ale dopiero w 1989 r., po 36 latach od jego śmierci, postanowieniem prokuratora generalnego PRL gen. „Nil” został w pełni zrehabilitowany. Jego symboliczny grób znajduje się na kwaterze „Ł” na Powązkach w Warszawie.
Tablica przy ul. Lubicz 32 w Krakowie. Fot. Janusz Ślęzak (IPN)
