Jeszcze w tym roku mieszkańcy Krakowa będą mogli korzystać z dwóch odnowionych fortów „Borek” oraz „Jugowice” vel „Łapianka”. W forcie „Borek” zamieszka filia Centrum Kultury Podgórza oraz Biblioteka Polskiej Piosenki, natomiast w forcie „Łapianka” swoje miejsce znajdzie Muzeum i Centrum Ruchu Harcerskiego.
Radni z Komisji Kultury i Ochrony Zabytków 6 kwietnia zwiedzili oba obiekty. Po obiektach radnych oprowadzali przedstawiciele Zarządu Budynków Komunalnych oraz Zastępca Prezydenta Miasta Krakowa Bogusław Kośmider.
Prace remontowe w Forcie nr 52 a „Jugowice” vel „Łapianka” trwały od 2011 r. Historyczny obiekt jeszcze w tym roku będzie pełnił funkcje Muzeum i Centrum Ruchu Harcerskiego oraz ogólnodostępnych terenów zielonych. Powierzchnia terenu Fortu znajdująca się w zarządzie ZBK wynosi 4,19 ha. Powierzchnia użytkowa koszar Fortu to 618,80 m2, powierzchnia użytkowa nowego budynku – 3076,50 m2, natomiast powierzchnia terenów zieleni to około 3 ha.
Adaptacja Fortu nr 52 „Borek” na cele działalności kulturalnej wraz z rewitalizacją zieleni fortecznej oraz stworzeniem ścieżki dydaktycznej przeznaczonej do zwiedzania trwała od 2012 r. Prace realizowane przez Zarząd Budynków Komunalnych dotyczą obszaru wewnątrz fosy. Na zewnątrz fosy równolegle prowadzona jest przez Zarząd Zieleni Miejskiej inwestycja dotycząca utworzenia parku. Powierzchnia całkowita wraz ze ścieżką dydaktyczną wynosi 2 776,64 m2. Powierzchnia użytkowa dobudowanej sali wielofunkcyjnej to ok. 200 m2, powierzchnia działki objętej projektem Zarządu Budynków Komunalnych wynosi około 1,5 ha. Już wkrótce do Fortu wprowadzi się Klub Kultury „Kliny” oraz Biblioteka Polskiej Piosenki.
Obie inwestycje finansowane były ze środków Narodowego Funduszu Rewaloryzacji Zabytków Krakowa, Unii Europejskiej i budżetu Gminy Miejskiej Kraków. Więcej o obu fortach i przeprowadzonych tam pracach przeczytać można tutaj.
W 2004 r. władze Miasta Krakowa zadecydowały o konieczności powołania Zespołu zadaniowego ds. opracowania strategii zagospodarowania i wykorzystania fortów i obiektów militarnych byłej „Twierdzy Kraków”. Efektem prac zespołu było opracowanie „Ramowego programu ochrony i rewitalizacji zespołu historyczno-krajobrazowego Twierdzy Kraków”. Dokument został przyjęty uchwałą nr CXIX/1294/06 Rady Miasta Krakowa z 25 października 2006 r.
Na obszarze Gminy Miejskiej Kraków oraz dwóch gmin ościennych (Zielonki i Węgrzce) zachowało się do dzisiaj około 150 obiektów byłej „Twierdzy Kraków”. Stanowią one własność m.in.: Skarbu Państwa, Gminy Miejskiej Kraków, część została oddana w użytkowanie (np. Fort nr. 2 „Kościuszko”), część pozostaje w użytkowaniu wieczystym podmiotów prywatnych (np. Fort III „Kleparz, czy Fort 49 ¼ „Grębałów”) oraz stanowią własność prywatną (np. Luneta Warszawska, schron amunicyjny Fortu Swoszowice przy ul. Myślenickiej).
Przedstawiciele Zarządu Budynków Komunalnych poinformowali radnych, że w 2021 r. Wojewoda Małopolski przedstawił propozycję przekazania w darowiźnie Gminie Miejskiej Kraków nieruchomości fortecznych stanowiących własność Skarbu Państwa. Aktualnie trwają prace w zakresie wstępnego uzgodnienia warunków ewentualnej darowizny.
Fot. Małgorzata Kubowicz
