Z okazji jubileuszu 500-lecia dzwonu Zygmunt z Muzeum Narodowego w Warszawie został wypożyczony obraz Jana Matejki „Zawieszenie dzwonu Zygmunta na wieży katedry w Krakowie w 1521 roku”. Dzieło Matejki, uzupełnione o szkice artysty wypożyczone z Muzeum Narodowego w Krakowie, można bezpłatnie oglądać do 31 sierpnia na Zamku Królewskim na Wawelu.
Zwiedzanie wieży Zygmuntowskiej, pokaz specjalny obrazu Jana Matejki, koncerty, dźwiękowo-wizualna rekonstrukcja zawieszenia dzwonu, instalacja akustyczna i spektakl multimedialny, a także wielkie widowisko plenerowe – Korowód Zygmuntowski to wydarzenia, w których krakowianie i goście mogli uczestniczyć w związku z jubileuszem 500-lecia dzwonu Zygmunt.
Jubileusz, który został zorganizowany przez miasto wraz z Zamkiem Królewskim na Wawelu, Katedrą Wawelską oraz Domem Norymberskim pod hasłem „Sub una campana / Pod jednym dzwonem”, miał kulminację w lipcu – dokładnie 500 lat po tym, jak dzwon został umieszczony na wieży Zygmuntowskiej 9 lipca i zabrzmiał po raz pierwszy 13 lipca. Właśnie 13 lipca ulicami Krakowa przeszedł barwny, roztańczony Korowód Zygmuntowski.
„Matejko. Od wielkiego dzwonu”
Z okazji jubileuszu na Zamku Królewskim na Wawelu została zorganizowana wystawa „Matejko. Od wielkiego dzwonu” ze specjalnym pokazem obrazu Jana Matejki. Obraz „Zawieszenie dzwonu Zygmunta na wieży katedry w Krakowie w 1521 roku”, datowany na 1874 rok, na co dzień znajduje się w Muzeum Narodowym w Warszawie. Z okazji jubileuszu dzieło zostało wypożyczone i przywiezione do Krakowa, gdzie można go podziwiać do 31 sierpnia. Wystawa została zorganizowana w Sali Wielkorządcy na parterze Zamku Królewskiego na Wawelu. Ekspozycję uzupełniają szkice artysty wypożyczone z Muzeum Narodowego w Krakowie. Bezpłatne wejście na wystawę jest możliwe od wtorku do niedzieli, w godz. 9.30-19.00.
Kogo widzimy na obrazie?
Jak zwraca uwagę Agnieszka Janczyk, kuratorka pokazu, Matejko już w 1861 roku myślał o stworzeniu kompozycji poświęconej sławnemu dzwonowi, ufundowanemu przez Zygmunta I Starego. Około 1862 roku powstały pierwsze rysunki i szkic olejny. Artysta powrócił do tematu w 1874 roku, przedstawił wydarzenie z 9 lipca 1521 r. – wydobycie z formy i poświęcenie tego arcydzieła sztuki ludwisarskiej.
Król, królowa Bona Sforza, królewicz Zygmunt August i królewna Izabela zostali przedstawieni po lewej, pod baldachimem, w otoczeniu dworu. Pośrodku, nieco w głębi, widoczny jest dokonujący poświęcenia biskup krakowski Jan Chojeński i kanonik gnieźnieński Grzegorz Lubrański. Po prawej artysta umieścił scenę wyciągania dzwonu, którą nadzoruje norymberski ludwisarz Hans Beham, wykonawca królewskiego zamówienia. Wśród obecnych można rozpoznać: po lewej Stanisława Kmitę (stoi przy baldachimie) i rajcę miejskiego Seweryna Bethmana (siedzi), po prawej żupnika krakowskiego Jana Bonera (trzyma drzewce baldachimu), a także Stańczyka, przy którego nogach leży potężne serce dzwonu. Przy rusztowaniu stoją: lutnista Valentin Bakfark (Bekwark) oraz architekt i rzeźbiarz Bart Berrecci z planami w ręce. W tle widoczne są mury miejskie i Wawel. Dzwon, zawieszony na podwyższonej i wzmocnionej wieży katedry, po raz pierwszy zabił kilka dni później.
Malarz uwiecznił w historycznej kompozycji rodzinę i ówczesnych krakowian. Rysy żony, Teodory Giebułtowskiej, ma Bona Sforza, córki Heleny – królewna Izabela, Beaty – mała dziewczynka, syna Jerzego – Zygmunt August, a Tadeusza – paź z psami. Teściową Paulinę Giebułtowską ukazał jako matronę, a krewnego Teodory – Antoniego Serafińskiego – jako Bakfarka. Romantyczna para – Bonerówna i rycerz – to Zofia Łuszczkiewiczówna i malarz Witold Piwnicki. Powstaniec styczniowy Jan Mierzb Matliński pozował do portretu Hansa Behama.
Dodatkowe informacje o wystawie „Matejko. Od wielkiego dzwonu” można znaleźć na stronie internetowej Zamku Królewskiego na Wawelu. A tych, którzy chcą przypomnieć sobie jubileuszowe wydarzenia, zapraszamy do obejrzenia materiałów filmowych dostępnych tutaj oraz tutaj.
fot. Krzysztof Wilczyński / Muzeum Narodowe w Warszawie
