Pałac na Piasku, nie istnieje od 1893 r. Z całą pewnością nie wywoływałby dużego zainteresowania gdyby nie noc z 23 na 24 marca 1794 r. podczas, której przybyły do niego gen. Tadeusz Kościuszko omawiał z gen. Józefem Wodzickim oraz innymi zebranymi ostatnie szczegóły zaplanowanej Insurekcji. To rano z pałacu gen. Kościuszko wyszedł do kościoła oo. kapucynów na nabożeństwo a potem na Rynek, na którym złożył przysięgę narodowi. Teren na którym stał pałac stanowił niegdyś własność kolegiaty św. Anny w Krakowie. W końcu XVII w. zakupił go Wojciech Dębiński starosta zatorski (fundator klasztoru i kościoła oo. kapucynów), który wybudował pałac. W rękach Dębińskich pozostawał do 1750 r. kiedy odkupił go Jan Potocki z rąk wierzycieli Wojciecha Jana Dębińskiego. W latach 70. XVIII w. właścicielem posesji został Eliasz Wodzicki. Po zakupie dokonał przebudowy pałacu w stylu klasycystycznym. Spadkobiercą majątku uczynił swojego syna gen. Józefa Wodzickiego, ten jednak w rok po śmierci ojca, to jest w 1806 r. sprzedał pałac wraz ze stajnią, wozownią, ogrodem Janowi Kantemu Wielopolskiemu zostawiając sobie małą część majątku i budynek spichlerza. Od Wielopolskiego majątek nabyła Józefa Michałowska z domu Wielopolska.
Po jej śmierci w 1831 r. dobra podzielono na czterech spadkobierców od których nabył je Franciszek Sapalski. Od niego oraz pozostałą część majątku od Józefa Wodzickiego odkupili w 1836 r. Stanisław i Zofia Konopkowie. W rękach Konopków oraz ich spadkobierców pałac pozostawał do 1850 r. Od nich wydzierżawił a następnie kupił posiadłość Piotr Michałowski. W rękach rodziny malarza pozostał aż do r. 1890, kiedy to nabył go Józef Rettinger, który w 1893 r. zburzył pałac a grunt podzielił na parcele przeznaczone pod kamienice, które niebawem zostały wybudowane. Do 1909 r. przetrwała ostatnia pozostałość po dawnym majątku – brama, zwana Basztą Kościuszki, przez którą wjeżdżano na teren posesji. Stała na rogu ulic Studenckiej i Podwale, komponując się z ulicą św. Anny. Ramy dawnego majątku stanowią obecne ulice: Kapucyńska, Loretańska, Studencka, Podwale
Aby upamiętnić pobyt Tadeusza Kościuszki w ówczesnym dworze Wodzickich z 23 na 24 marca 1794 przed drugą wojną światową została umieszczona tablica na narożnym budynku przy ulicach Loretańskiej i Kapucyńskiej , postawionym po 1893 r. na jednej z parceli wydzielonej przez ostatniego właściciela majątku Józefa Rettingera. Tekst na tablicy był następujący:
PRZED TĄ TABLICĄ W ODLEGŁOŚCI 3 METRÓW
ISTNIAŁA
W MURZE OGRODOWYM PAŁACYKU WODZICKICH
FURTKA, KTÓRĄ
TADEUSZ KOŚCIUSZKO
RANO 24 MARCA 1794
UDAŁ SIĘ DO KAPLICY LORETAŃSKIEJ
W CELU POŚWIĘCENIA PAŁASZA
fot. Artur Jachna
W czasie II wojny niemieccy barbarzyńcy tablicę zniszczyli i dopiero w tym roku udało się ponownie umieścić jej replikę z inicjatywy Komitetu Kopca Tadeusza Kościuszki..
fot. Artur Jachna
24 listopada 2020 o godzinie 10:00 uroczyście została ona odsłonięta i poświęcona.
Przedstawiciele Komitetu Kopca Tadeusza Kościuszki i przybyli goście na odsłonięcie tablicy ,
fot. Artur Jachna
Opracowanie Mariusz Jabłoński
Obrazek wyróżniający to reprodukcja akwareli Pałac na Piasku w Krakowie
T. Oborskiej z 1892 r.
