Oddział IPN w Krakowie zaprasza na otwarcie wystawy pt. „Oblężenie Warszawy 1939. Fotografie Juliena Bryana” – 19 września 2019 r., godz. 18.00, Centrum Edukacyjne „Przystanek Historia”, ul. Dunajewskiego 8.
Wernisażowi będzie towarzyszył pokaz filmu w reżyserii Eugeniusza Starky’ego pt. „Ostatni korespondent – oblężenie Warszawy 1939”. Wydarzenie uświetni obecność syna Juliena Bryana – Sama Bryana oraz Eugeniusza Starky’ego. Po projekcji będzie można zadać obu gościom pytania.
Julien Bryan (1899-1974) amerykański dokumentalista i fotograf jako jedyny korespondent zagraniczny przybył do walczącej Warszawy, 7 września 1939 r. Od prezydenta Stefana Starzyńskiego otrzymał samochód, tłumacza i ochronę, by mógł bez przeszkód filmować miasto i pokazać światu dokument, ukazujący niemieckie metody prowadzenia wojny totalnej i bombardowanie miasta przez Luftwaffe. Jego zdjęcia z tego okresu przeszły do legendy a za pośrednictwem amerykańskiej prasy mógł je zobaczyć cały świat.
21 września 1939 r. Bryan wyjechał z płonącej Warszawy, zabierając ze sobą bogaty materiał dokumentujący życie ludności cywilnej i bestialstwo niemieckich żołnierzy.
Taśmy zostały następnie wykorzystane do montażu filmu „Oblężenie” („Siege”), obrazującego bohaterską postawę warszawiaków. Film był wyświetlany w amerykańskich kinach wiosną 1940 r. Uzyskał nominację Amerykańskiej Akademii Filmowej do Oscara w 1941 r., w kategorii najlepszego krótkometrażowego filmu dokumentalnego.
W 2012 r. IPN uhonorował Bryana przyznaną pośmiertnie nagrodą Kustosz Pamięci Narodowej.
Eugeniusz (Eugene) Starky urodził się w Bytomiu jako Eugeniusz Szczygieł. Nazwisko zmienił, gdyż w Stanach Zjednoczonych, dokąd wyemigrował, nie potrafiono go wymówić. Absolwent Alliance Française w Paryżu i studiów filmowych na City University of New York.
Pierwszy film „Walizka Emigranta” poświęcił emigracji solidarnościowej w Ameryce. Zrealizował ponad 30 filmów, m.in. trylogię „Z Archipelagu Gułag do Ameryki” o Polakach deportowanych na Syberię, „Rodeo Town”, „Honor of the City” o powstaniu warszawskim, „Korespondent Bryan” na podstawie odnalezionych kronik filmowych Bryana, „Polonians! Polonians! – Pierwsi Polacy w Ameryce”, „Giotto i jego tajemnice”.
