– To pierwsza i jedyna taka baza na świecie – usłyszeli dziennikarze podczas prezentacji 8502 nazwisk i danych osobowych załogi SS kompleksu niemieckiego obozu zagłady KL Auschwitz, jakie znajdują się od poniedziałku na stronie IPN, a także – pamięci.pl i truthaboutcamps.eu. – To historyczny dzień – nie miał wątpliwości uczestniczący w konferencji prezes IPN Jarosław Szarek.
Dyrektor Muzeum Auschwitz Piotr Cywiński przypomniał, iż kiedy Niemcy uciekali z Auschwitz przed nadchodzącą Armią Czerwoną, wiele dokumentów zostało zniszczonych, także tych dotyczących załogi obozu. Mimo to wiele lat gromadzenia informacji na ten temat, zwłaszcza gigantyczna praca, jaką wykonał prof. Aleksander Lasik z Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, ekspert, którego wiedza wykorzystywana jest podczas śledztwa prowadzonego przez IPN, przyniosła efekty. Stąd możliwość publicznego udostępnienia danych osobowych załogi KL Auschwitz.
– To dopiero początek projektu, jakim zajmuje się IPN. W planach mamy rozszerzanie tej bazy o kolejne niemieckie obozy koncentracyjne – zapowiedział prezes IPN. Stwierdził też, że udostępniona baza może być wykorzystywana w walce z powtarzającymi się w zachodnich mediach określeniami „polskie obozy” i zaapelował do dziennikarzy, by – jeśli takie nieprawdziwe stwierdzenia znajdą – posługiwali się linkiem do bazy danych załogi Auschwitz, by „uświadamiać’ ignorantów, którzy takich określeń używają.
– Nie godzimy się na to, by tolerować wiele lat zaniedbań czy zaniechań wymiaru sprawiedliwości – podkreślił Jarosław Szarek.
– Kiedy Niemcy prowadzili nabór załogi Auschwitz, Polskie Państwo Podziemne zakazało Polakom udziału w tej „rekrutacji” – przypomniał wiceprezes Instytutu Mateusz Szpytma. Wszyscy członkowie załogi niemieckiego obozu musieli zresztą wykazać się germańskim pochodzeniem, sprawdzano ich przodków, rasę itp.
Prokurator Waldemar Szwiec, naczelnik pionu śledczego krakowskiego IPN przypomniał w czasie konferencji historię powojennych śledztw dotyczących niemieckich zbrodniarzy wojennych. – Przed polskimi sądami skazano ok. 700 członków załogi KL Auschwitz. Jednak w 1956 roku przyjęta ustawa amnestyjna oznaczała de facto koniec takich procesów i zwalnianie z więzień już osądzonych zbrodniarzy – mówił.
Prof. Aleksander Lasik wskazał, iż – wbrew temu, co piszą niektóre zachodnie media – niemieckie obozy koncentracyjne nawet nie leżały wówczas na terenie Polski. Bowiem – poza KL Płaszów, KL Lublin i KL Warschau – wszystkie one znajdowały się na terytorium wcielonym do Rzeszy, a nie w Generalnym Gubernatorstwie. Tym bardziej krzywdzące są określenia „polskie obozy zagłady”.
W bazie, jaką udało się od 1982 roku zgromadzić prof. Lasikowi, jest ok. 26 tysięcy nazwisk członków załóg niemieckich obozów. Także w przypadku Auschwitz opublikowana baza może zostać poszerzona. – Musi tylko istnieć wola polityczna. Część dokumentów znajduje się bowiem w Moskwie, a do nich nie mamy dostępu – powiedział naukowiec.
Baza danych „Załoga SS KL Auschwitz” jest wspólnym przedsięwzięciem dr. hab. Aleksandra Lasika oraz Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Krakowie. Tworzenie bazy Aleksander Lasik rozpoczął w 1982 r. w związku z przygotowaniem rozprawy doktorskiej, przedstawionej w 1988 r. w Instytucie Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Pierwotnie baza obejmowała tylko dane funkcjonariuszy SS z KL Auschwitz-Birkenau. Z czasem była powiększana o informacje na temat załóg innych obozów koncentracyjnych, osiągając rozmiar 25 tys. rekordów, z czego 9686 rekordów odnosiło się do załogi SS w KL Auschwitz. W maju 2014 r., po powołaniu prof. Aleksandra Lasika w charakterze biegłego-historyka, krakowski oddział Instytutu Pamięci Narodowej pozyskał tę bazę dla potrzeb śledztwa dotyczącego zbrodni popełnionych w KL Auschwitz-Birkenau, prowadzonego przez Oddziałową Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. W maju 2015 r. podjęto decyzję o publicznym udostępnieniu bazy na stronach internetowych IPN.
W prezentacji wzięli udział: dr Piotr M. A. Cywiński – dyrektor Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu, dr Jarosław Szarek – prezes Instytutu Pamięci Narodowej, dr Mateusz Szpytma – zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, prok. Waldemar Szwiec – naczelnik Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu IPN w Krakowie, prof. Aleksander Lasik – socjolog i historyk specjalizujący się w historii III Rzeszy, profesor Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, biegły w śledztwie dotyczącym KL Auschwitz prowadzonym przez prokuratorów Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu IPN w Krakowie, Jacek Kwilosz – zastępca naczelnika Archiwum IPN w Krakowie
