13 czerwca 2025 r., w 110. rocznicę szarży legionistów na rosyjskie okopy pod Rokitną, przy grobie-pomniku poległych ułanów na cmentarzu Rakowickim w Krakowie, odbyła się uroczystość upamiętniająca to wydarzenie.
Uroczystość w której wziął udział dr Michał Wenklar, zastępca dyrektora Oddziału IPN w Krakowie, zorganizował Tradycyjny Oddział C. i K. Regimentu Artylerii Fortecznej No. 2 barona Edwarda von Beschi – Twierdza Kraków. Po odśpiewaniu Mazurka Dąbrowskiego, przedstawiono rys historyczny bitwy, a następnie wręczono odznaczenia i medale pamiątkowe. Wśród uhonorowanych Medalem 110-lecia Szarży pod Rokitną znalazł się krakowski IPN.
Kolejnym punktem wydarzenia był Apel Pamięci oraz salwa honorowa, po której złożono wieńce i znicze pod pomnikiem.
Szarża pod Rokitną w Besarabii (13 czerwca 1915 r.) jest symbolem odwagi żołnierza polskiego. Rosjanie, którzy okopali się na wzgórzu, ogniem z karabinów maszynowych powstrzymywali austriacką i polską piechotę z II Brygady Legionów. Zdecydowano się na użycie kawalerii. Zaatakował 2. szwadron ułanów II dywizjonu kawalerii legionowej, pod dowództwem rtm. Zbigniewa Dunina-Wąsowicza. Polacy przełamali rosyjskie linie. Zginęło kilkunastu kawalerzystów, wśród nich rtm. Dunin-Wąsowicz, jego zastępca por. Roman Prawdzic Włodek i dowódca 2. szwadronu por. Jerzy Topór-Kisielnicki. Wielu ułanów odniosło rany.
Poległych pochowano na cmentarzu w pobliskiej Rarańczy. W 1923 r. ciała sprowadzono do Krakowa i pochowano uroczyście na cmentarzu Rakowickim. W 1925 r. na mogile stanął pomnik zaprojektowany przez Józefa Gałęzowskiego. Wyryto na nim inskrypcję autorstwa Zygmunta Jagrym-Maleszewskiego, uczestnika szarży: „Błyskawice ich szabel/ Były jutrzenką wolności/ Widziały ich śnieżne szczyty Karpat/ i srebrzyste wody Cisy/ i bystre fale Czeremoszu/ i lasy bukowińskie ich widziały/ i brzegi Prutu i błonia naddniestrzańskie/ i besarabskie stepy i Dzikie Pola/ Padli na polach Rokitny/ Ad Maximam Poloniae Gloriam”.
Tekst: IPN Kraków/ Fot. Żaneta Wierzgacz (IPN)
