Msza święta w katedrze na Wawelu, pochód ulicami miasta oraz patriotyczny apel w Galerii Wielkich Polaków w parku Jordana – tak przebiegły krakowskie uroczystości w Narodowym Dniu Pamięci Żołnierzy Wyklętych, 1 marca 2025 r.
Po mszy świętej w katedrze wawelskiej, której przewodniczył metropolita krakowski abp Marek Jędraszewski, uformował się patriotyczny pochód, w którym niesiono m.in. portrety najbardziej znanych żołnierzy podziemia niepodległościowego – ofiar reżimu komunistycznego. Przeszedł on ul. Grodzką do Rynku Głównego, a dalej Szewską, Podwalem, Piłsudskiego i al. 3 maja do parku Jordana.
– Warto przypomnieć, co myśleli ci, którzy w roku 1944 i w latach późniejszych broni nie złożyli. Mieli świadomość sowieckiego imperializmu, pamiętali o wojnie polsko-bolszewickiej, o „operacji polskiej” NKWD, widzieli sojusz między Berlinem a Moskwą, który wzmacniał się w 20-leciu międzywojennym i ostatecznie doprowadził do niemieckiej agresji z 1 września i sowieckiej z 17 września 1939 r. Mieli w pamięci zbrodnie krasnoarmiejców na polskich kresach we wrześniu i październiku 1939 r., pamiętali o czterech falach deportacji Polaków z Kresów w głąb Związku Sowieckiego. Już wtedy, w roku 1944 dowiedzieli się, co się stało z ich kolegami wziętymi do niewoli przez Sowietów we wrześniu 1939 r. […] Doły śmierci, do których wrzucano ciała gen. Fieldorfa „Nila”, płk. Cieplińskiego, rtm. Pileckiego, mjr. Dekutowskiego i tysięcy im podobnych niczym nie różniły się od dołów śmierci z Katynia, z roku 1940 – powiedział w swoim wystąpieniu dr hab. Filip Musiał, dyrektor krakowskiego oddziału IPN.
– Walczyli o niepodległość utraconą w 1939 r., której nam nie było dane odzyskać, mimo że w 1945 r. III Rzesza skapitulowała. Jest wielkim dokonaniem wolnej Rzeczypospolitej, że kilkanaście lat temu, niemal jednogłośnie, przyjęto Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Jest wielkim dokonaniem wolnej Rzeczypospolitej, że przyjęto ustawę dekomunizacyjną, która pozwoliła nam zlikwidować sowieckie obiekty propagandowe, nazywane pomnikami wdzięczności Armii Czerwonej. Żaden wolny naród nie może czcić swojego okupanta. Żadne suwerenne i wolne państwo nie może kultywować w przestrzeni publicznej pomników tych, którzy to państwo zniewalali. […] Żołnierze powojennego podziemia niepodległościowego, Rzeczpospolita pamięta o waszej walce, Rzeczpospolita pamięta o waszej niezłomności, Rzeczpospolita nie zapomni waszej ofiary – mówił dr Musiał.
W uroczystym apelu wziął udział wicepremier i minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz, liczne grono wysokich oficerów Wojska Polskiego, Policji Państwowej oraz innych służb mundurowych, wojewoda małopolski oraz inni przedstawiciele administracji państwowej oraz samorządów, liczne poczty sztandarowe, przedstawiciele organizacji społecznych i kombatanckich, harcerze, młodzież szkolna z klas mundurowych, krakowianie.
Krakowski oddział IPN, który był współorganizatorem uroczystości reprezentowała liczna delegacja z dyrektorem Musiałem i jego zastępcą dr. Michałem Wenklarem. Na zakończenie delegacje złożyły kwiaty pod popiersiami Żołnierzy Wyklętych w Galerii Wielkich Polaków w parku Jordana. Przedstawiciele IPN udali sie pod popiersie mjr. Hieronima Dekutowskiego „Zapory”.
Organizatorzy uroczystości – wojewoda małopolski, Oddział IPN w Krakowie, Towarzystwo Parku im. dr. Henryka Jordana – serdecznie dziękują wszystkim za obecność i pamięć o bohaterach, którzy zapłacili życiem za marzenie o wolnym kraju.
Dlaczego 1 marca?
Obchodzony od 2011 r. Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych przypada 1 marca, w rocznicę zamordowania przez komunistów ppłk. Łukasza Cieplińskiego „Pługa”, żołnierza ZWZ-AK, prezesa IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, a także sześciu innych działaczy WiN (Adama Lazarowicza, Mieczysława Kawalca, Józefa Rzepki, Franciszka Błażeja, Józefa Batorego i Karola Chmiela). Święto państwowe upamiętnia wszystkich żołnierzy i działaczy antykomunistycznego podziemia niepodległościowego.
UB aresztował ppłk. Cieplińskiego 27 listopada 1947 r. w Zabrzu. Został poddany okrutnemu, trwającemu niemal trzy lata śledztwu w więzieniu mokotowskim. 14 października 1950 r. Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie skazał go na pięciokrotną karę śmierci. 1 marca 1951 r., wraz z sześcioma współpracownikami, został rozstrzelany. Ciało pogrzebano w kwaterze „Ł” cmentarza Powązkowskiego w Warszawie. W 2007 r. ppłk. Ciepliński został pośmiertnie odznaczony Orderem Orła Białego, w 2013 r. – pośmiertnie awansowany na stopień pułkownika.
Fot. Janusz Ślęzak (IPN)/Tekst: IPN Kraków
