14 lutego 2022 r. w Krakowie odbyły się obchody 80. rocznicy przekształcenia Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową, w których uczestniczył prezes IPN dr Karol Nawrocki i Adam Hlebowicz, dyrektor Biura Edukacji Narodowej.
Po mszy świętej w katedrze wawelskiej uroczystości przeniosły się na pl. Matejki. – Żołnierze Armii Krajowej z miłości do Polski porzucili spory polityczne, aby służyć Rzeczpospolitej. Armię Krajową tworzyli patrioci. Socjaliści, ludowcy, chadecy, stronnicy marszałka Piłsudskiego, narodowcy. Dziś są naszymi bohaterami, częścią narodowego panteonu – powiedział przed Grobem Nieznanego Żołnierza w Krakowie prezes IPN.
Dr Nawrocki otworzył także na pl. Szczepańskim nową wystawę IPN poświęconą Armii Krajowej. – To nie było pierwsze doświadczenie konspiracyjne Polski w czasie II wojny światowej, bo najpierw była Służba Zwycięstwu Polski, następnie Związek Walki Zbrojnej, AK, a wszystko skończyło się na Zrzeszeniu „Wolność i Niezawisłość”, co wprost opowiada, że 1945 rok nie był rokiem wyzwolenia – powiedział prezes IPN.
Głos zabrał również Adam Hlebowicz, dyrektor Biura Edukacji Narodowej IPN: – Armia Krajowa, to jedno z najważniejszych dziedzictw, które mamy i które powinniśmy przechowywać, przenosić na dalsze pokolenia.
Wspomnieniami z akowskich czasów podzielił się z zebranymi por. Jan Lohmann „Feliks”. Plenerowej ekspozycji IPN towarzyszyło stoisko edukacyjne z darmowymi publikacjami Instytutu. Zaprezentowali się także członkowie Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznych – 1 Pułk Strzelców Podhalańskich AK.
Na zakończenie krakowskich uroczystości z okazji 80. rocznicy przekształcenia ZWZ w Armię Krajową prezes IPN i wojewoda małopolski złożyli kwiaty pod Pomnikiem Czynu Zbrojnego Polski Walczącej na ul. Powiśle.
Wystawa IPN
Ukazuje genezę AK na tle ówczesnej sytuacji politycznej Polski i Europy. Wprowadza w struktury Polskiego Państwa Podziemnego, zawiera także portrety dowódców i najwybitniejszych oficerów AK. Wiele miejsca poświęcono powstaniu warszawskiemu oraz losom żołnierzy po rozwiązaniu AK, powołaniu Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj, a potem Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, które kontynuowało walkę z okupantem sowieckim.
Złożona z 87 plansz ekspozycja do marca 2023 r. odwiedzi: Kielce, Katowice, Szczecin, Rzeszów, Łódź, Lublin, Warszawę, Wrocław, Gdynię, Gdańsk, Bydgoszcz, Poznań, Opole, Białystok, Olsztyn.
Armia Krajowa
Była Wojskiem Polskim w konspiracji, częścią Polskiego Państwa Podziemnego podporządkowanego konstytucyjnemu Rządowi RP na Uchodźstwie. Przez cały okres okupacji tworzący ją żołnierze prowadzili walkę z okupantami – niemieckim i sowieckim, broniąc narodu przed zagładą. To właśnie AK w czasach niemieckiego terroru kształtowała postawy setek tysięcy Polaków, dawała nadzieję w trudnych chwilach i podtrzymywała ducha walki.
Mimo upadku powstania warszawskiego i podboju Polski przez Armię Czerwoną, mimo zaakceptowania przez zachodnich aliantów zmian terytorialnych i oddania Polski w sowiecką strefę wpływów, akowcy pozostawali gotowi do dalszej batalii, a wielu z nich – w ramach Delegatury Sił Zbrojnych, Ruchu Oporu Armii Krajowej, Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, Konspiracyjnego Wojska Polskiego, Wielkopolskiej Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Warta” i innych organizacji niepodległościowych – podjęło otwartą walkę z nowym, komunistycznym najeźdźcą.
Dopiero upadek sowieckiego imperium w Europie w 1989 r. spowodował, że Polska wraz z innymi krajami mogła przywrócić pamięć bohaterom, którzy oddali życie w obronie niepodległości.
Fot. IPN. Tekst: IPN Kraków
