Muzeum Stanisława Wyspiańskiego – nowy oddział Muzeum Narodowego w Krakowie – zostało otwarte 2 grudnia w budynku dawnego spichlerza przy Placu Sikorskiego 6. Wielbiciele spuścizny artystycznej najwybitniejszego malarza, dramatopisarza i reformatora teatru polskiego modernizmu mogą tam zobaczyć kilkaset dzieł, głównie plastycznych.
MNK posiada największą i najcenniejszą kolekcję dzieł Wyspiańskiego, To obrazy, szkice, projekty oraz wyroby rzemiosła artystycznego wykonane według jego wzorów. Ten wspaniały zbiór, liczący przeszło 1100 obiektów, dopełniają pamiątki osobiste, księgozbiór prywatny artysty oraz archiwalia – rękopisy i fotografie. Spuścizna artysty w większości została podarowana lub zakupiona do zbiorów wkrótce po jego śmierci w listopadzie 1907 roku.
Muzeum Stanisława Wyspiańskiego mieści się w budynku dawnego spichlerza, wzniesionym w XVIII wieku poza murami ówczesnego miasta, na terenie największej i najstarszej jurydyki krakowskiej zwanej Garbary (lub Piasek). Zabytkowy budynek z biegiem lat pełnił różne funkcje, m.in. fabryki, sklepu oraz siedziby Stowarzyszenia Architektów Rzeczypospolitej. Po 1945 roku został przejęty przez MNK, stając się na wiele lat magazynem dzieł sztuki, a w latach 2013–2021, Ośrodkiem Kultury Europejskiej „Europeum”.
Na parterze w Muzeum Stanisława Wyspiańskiego można zobaczyć autoportrety Wyspiańskiego uzupełnione o wizerunki najbliższej rodziny: żony i dzieci, a także portrety przyjaciół, mecenasów oraz bliskich znajomych. Uzupełnieniem tej części wystawy są przedstawienia miejsc, w których Stanisław Wyspiański żył i tworzył.
Na pierwszym piętrze prezentowane są dzieła Stanisława Wyspiańskiego poruszające trzy najważniejsze wątki w jego twórczości, stąd jej części zatytułowano: „Żywioły”, „Wawel – dramat królów” i „Apollo-Chrystus”. Wokół nich zbudowana została opowieść o artyście, który w swej twórczości w nowatorski sposób podejmował problematykę narodową i religijną, odnosił się do pamięci i historii, inspirował antykiem oraz średniowieczem.
W podziemiu budynku, w sali „Księgi moje”, pokazywany jest księgozbiór Wyspiańskiego z jego odręcznymi notatkami oraz pierwodruki wydań dramatów i utworów innych autorów, do których twórca wykonał okładki i ilustracje. Można tam też skorzystać z udostępnionego online katalogu zgromadzonych w MNK dzieł artysty. Obok, w drugiej sali o nazwie „Metamorfozy”, widzowie zapoznają się z twórczością teatralną: plakatami do sztuk Wyspiańskiego, wybranymi zdjęciami i fragmentami filmów z najsłynniejszych inscenizacji oraz ekranizacji dzieł literackich twórcy.
W celu zapewnienia bezpieczeństwa zbiorów przygotowanie stałej wystawy wymagało dostosowania warunków do najbardziej wrażliwych obiektów, a co za tym idzie – dobrania natężenia światła i czasu ekspozycji adekwatnych do reakcji materiałów użytych przez artystę. Z tych powodów wystawa będzie miała dwie odsłony zmieniane cyklicznie co rok. Ponadto krótszy, w porównaniu z innymi oddziałami Muzeum Narodowego w Krakowie, będzie czas jej udostępniania zwiedzającym w ciągu tygodnia.
