Niepodległość zaczęła się w Krakowie – konferencja w magistracie

Fot. Wojciech Pasiowiec

Sto lat temu z inicjatywy polityka, malarza i pisarza Włodzimierza Tetmajera na posiedzeniu posłów Koła Polskiego, zorganizowanym w sali obrad rady miejskiej w krakowskim magistracie, przyję­to 28 maja 1917 r. rezolucję, w której oficjalnie uznano dążenie do odzyskania niepodległości za jedyny cel narodu polskiego. Posiedzenie w magistracie, przeprowadzone przy aplauzie mieszkańców, było konsekwencją wystąpienia Tetmajera w Wiedniu 16 maja, gdzie zgłosił projekt tej rezolucji, wykazując się dużą odwagą i determinacją. Rezolucją Włodzimierza Tetmajera Kraków rozpoczął drogę do niepodległości Polski. W poniedziałek, 22 maja, w magistracie podczas konferencji „Początek drogi do niepodległej Polski – Kraków, 28 maja 1917” upamiętniono to wydarzenie.

Przed południem na grobie Włodzimierza Tetmajera na cmentarzu Bronowickim złożono kwiaty. Następnie prezydent Krakowa Jacek Majchrowski oraz prezes PSL Władysław Kosiniak-Kamysz zainaugurowali konferencję w magistracie.

– Jeżeli mówimy o procesie odzyskiwania niepodległości w listopadzie 1918 r., to jest końcówka tego procesu. Zaczął się on wcześniej, tu w Krakowie – powiedział prezydent Krakowa Jacek Majchrowski. Z kolei prezes Polskiego Stronnictwa Ludowego Władysław Kosiniak–Kamysz przypomniał, że droga do wolności trwała 123 lata; podkreślił jej wywalczenie i wypracowanie pracą u podstaw, która odegrała olbrzymią rolę.

Referaty wygłosili: prof. dr hab. Stanisław Palka, prof. dr hab. Mariusz Wołos, prof. dr hab. Franciszek Ziejka, dr Stanisław Dziedzic. Fragmenty Wesela Stanisława Wyspiańskiego odczytał aktor Krzysztof Górecki.

Niedawno minęła setna rocznica historycznego wystąpienia posła Włodzimierza Tetmajera, który 16 maja 1917 w Wiedniu, na posiedzeniu Koła Polskiego przedstawił projekt rezolucji w sprawię przyszłej niepodległości Polski. Był to akt ogromnej odwagi. Występując z taką propozycją wnioskodawca musiał się liczyć z bardzo poważnymi konsekwencjami, nawet z oskarżeniem o zdradę stanu i postawieniem przed sądem wojennym. Wiedeńskie wystąpienie posła z Bronowic prasa skwitowała białymi plamami na szpaltach. Cenzura nie dopuściła do upublicznienia rezolucji. Dopiero trwające dwa dni posiedzenie polskich parlamentarzystów w Sali Obrad krakowskiego Magistratu nadało temu dokumentowi należną rangę.

Sobota i niedziela, czyli 27 i 28 maja 1917 roku – to dni, kiedy „toczyły się obrady poszczególnych stronnictw Koła polskiego nad rezolucyą posła Tetmajera”. Tym razem cenzura zadziałała mniej skutecznie. Gazety podały treść dokumentu – co prawda z jednym słowem usuniętym – będącego stanowczym żądaniem niepodległości.

Wystąpienie posła Tetmajera przyjęto entuzjastycznie. W dyskusji zabrali głos trzej parlamentarzyści: Ignacy Daszyński, ks. Eugeniusz Okoń i hr. Stanisław Tarnowski. Pozostali zapisani wcześniej do głosu zrezygnowali z wystąpień. Rezolucja została przyjęta ogromną większością głosów, choć znalazło się kilku austrofilskich, ostrożnych konserwatystów, którzy albo wstrzymali się od głosu, albo przezornie opuścili salę.

Przed magistratem zgromadzony tłum krakowian oklaskiwał wychodzących w budynku posłów. Jak pisała prasa „ludowcy, narodowi demokraci i socyaliści witani byli okrzykami”.

Data 16 maja 1917 r. była początkiem procesu, który zakończył się 31 października 1918 r., czyli drogi Krakowa do niepodległości – droga ta zaczęła się w sali obrad, a zakończyła w gabinecie prezydenta, gdzie generał Begnini podpisał akt przekazania władzy w polskie ręce.

Tekst: MAGICZNY KRAKÓW.PL

Podziel się tą informacją: